Money.plUbezpieczeniaVademecum ubezpieczonegoJaki jest zakres zwrotu kosztów pogrzebu i komu taki zwrot przysługuje ?

Jaki jest zakres zwrotu kosztów pogrzebu i komu taki zwrot przysługuje ?


Obowiązek pokrycia kosztów pogrzebu na podstawie przepisów o odpowiedzialności cywilnej deliktowej (art. 446 § 1 k.c.)  stanowi świadczenie o charakterze typowo odszkodowawczym, mające na celu zwrot poniesionych kosztów pogrzebu osobie, która je poniosła. Chodzi tutaj o wyrównanie szeroko pojętych wydatków związanych z pochówkiem poszkodowanego. Zakres kosztów objętych wskazywanym przepisem rodził w praktyce wątpliwości, które skutkowały koniecznością sięgania do rozstrzygnięć sądowych, tworzących i utrwalających obecną linię orzecznictwa. Wyjątkowo szerokiej odpowiedzi na temat zakresu zwrotu kosztów pogrzebu dostarczają wytyczne płynące z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 styczna 1982 r. (sygn. akt II CR 556/81), gdzie uznano, iż obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio związanych z pogrzebem (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu i in.), jak również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znaczne, np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobka), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej i in. Ponadto do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, a zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany, i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej związanych ze zmarłym związanych, np. najbliższych współpracowników. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych, stosownie do okoliczności, granicach, podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 § 1 k.c. Podobne w treści jest wcześniejsze orzeczenie SN z dnia 22 stycznia 1981r. (sygn. akt II CR 600/80), gdzie sąd uznał, że przepis art. 446 § 1 k.c. uzasadnia żądanie zwrotu wydatków związanych z pogrzebem, które odpowiadają zwyczajom panującym w danym środowisku, a przy ocenie kosztów postawienia nagrobka można brać pod uwagę ceny nagrobków przeciętnych, zaś przy rozstrzyganiu o zwrocie kosztów wyżywienia uczestników uroczystości pogrzebowych jedynie zasadniczy posiłek. Podobne wytyczne można odnaleźć w szeregu innych orzeczeń gdzie przykładowo sąd stwierdził, iż do kosztów pogrzebu w rozumieniu art. 162 § 1 kodeksu zobowiązań (obecnie art. 446 § 1 k.c.) można zaliczyć m.in. umiarkowany wydatek poniesiony na zakup niezbędnej odzieży żałobnej, której noszenie zarówno w czasie pogrzebu, jak i przez dłuższy czas po zgonie osoby bliskiej jest zwyczajowo przyjęte w wielu środowiskach w naszym społeczeństwie. Zwrot kosztów nagrobka natomiast powinien obejmować ogół poniesionych na ten cel kosztów, chyba że sąd dojdzie do przekonania na podstawie okoliczności sprawy, że koszty te są rażąco wygórowane w zestawieniu z normalnymi wydatkami przyjętymi w podobnych przypadkach. Wskazanie odwołujące się do przeciętnych zwyczajów znajdziemy również w orzeczeniu SN z dnia 24 listopada 1972 r. (sygn. akt I CR 509/72), w którym sąd ograniczył zakres roszczeń odszkodowawczych twierdząc, że skoro o wysokości odszkodowania pod postacią kosztów wystawienia nagrobka decydują przeciętne zwyczaje, to indywidualne upodobania osób bliskich poszkodowanego, wykraczające poza powszechnie przyjęte, nie mogą obciążać osoby zobowiązanej do odszkodowania. Problemy  interpretacyjne rodziło również określenie kręgu osób uprawnionych do zwrotu kosztów pogrzebu. Orzecznictwo prezentuje tutaj precyzyjne wytyczne, obejmując zakresem stosowania każdą osobę, która faktycznie poniosła koszty związane z pogrzebem. Linia orzecznictwa wskazuje ponadto, iż ,,bez znaczenia jest stopień związania zmarłego z osobą, która pokryła koszty pogrzebu" czemu dał wyraz Sąd Apelacyjny w Katowicach w orzeczeniu z dnia 28 listopada 1996r. (sygn. akt III APr 34/96 publ. w Pr. Pracy z 1997 Nr 12 poz.43) wskazując, że zobowiązany do naprawienia szkody (sprawca lub jego zakład ubezpieczeń w zakresie OC) na podstawie art. 446 § 1 k.c. powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je faktycznie poniósł, niezależnie od tego czy jest spadkobiercą poszkodowanego, bowiem roszczenie to jest samodzielne. Ponadto, co jeż ważne w praktyce interpretacja powołanego przepisu wskazuje, że chodzi tu o koszty, które zostały już poniesione, co oznacza, iż poczynione zostały konkretne wydatki. Regułę tą potwierdził Sąd Apelacyjny w Łodzi w orzeczeniu z dnia 29 sierpnia 1995r (sygn. akt I ACr 440/95 publ. w OSA z 1995r. Nr 6 poz. 44) wskazując w tezie rozstrzygnięcia, iż zwrotu kosztów nagrobka może domagać się osoba, która koszty te faktycznie poniosła (tzn. wydatki te zostały w chwili występowania o ich zwrot poniesione).

Odpowiedź na pytanie przygotował r.pr w BRU Aleksander Daszewski

?
Wprowadź listę symboli lub nazw walorów, które chcesz porównać na wykresie, rozdzielając je przecinkami.

W trakcie wypełniania pola, system będzie podpowiadał nazwy dostępnych walorów - możesz wybrać je z utworzonej listy.
money analytics