Polski sektor bankowy na koniec sierpnia miał zaledwie 6,7 proc. złych kredytów. To dość bezpieczny poziom. No ale to średnia, a jak wiadomo - średnie mogą zaciemnić szczegóły. Tymczasem jest część rynku, gdzie ryzyko rośnie.
Konkretnie chodzi o kredyty dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz dla indywidualnych przedsiębiorców. Według danych KNF, do końca sierpnia w ciągu roku wartość kredytów zagrożonych dla tej grupy kredytobiorców wzrosła o 1,2 mld zł, przy portfelu większym o 10,9 mld zł. O 2 mld zł wzrosły odpisy, jakie banki zrobiły na portfel dla małych przedsiębiorców.
Złe kredyty dla przedsiębiorców indywidualnych stanowiły w sierpniu 13,7 proc. wartości portfela, a dla małych i średnich przedsiębiorstw - 11,1 proc. To poziomy dwa razy wyższe niż średnia dla wszystkich kredytów (6,7 proc. kredytów zagrożonych) a zarazem gorsze od kredytów konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych (10,8 proc. zagrożonych). Dla porównania duże firmy spłacają kredyty bardzo dobrze, bo tych zagrożonych jest zaledwie 5 proc.
Zobacz też: Rekordowo niskie oprocentowanie lokat. Efekt TSUE dotarł do banków
Specjalizujący się w segmencie małych przedsiębiorców Idea Bank ma od ubiegłego roku poważne kłopoty. Ale to może dotyczyć i innych banków. "Małe i średnie przedsiębiorstwa mają na tyle ograniczony dostęp do kredytów w dużych bankach, że pomocy szukają w tych lokalnych" - informuje raport Akademii Leona Koźmińskiego.
A te przy ocenie wiarygodności kredytowej częściej przyjmują "informacje miękkie", których nie ma w sprawozdaniu finansowym, a nawet nie są potwierdzone żadnym oficjalnym dokumentem. Bardzo często bazują po prostu na zaufaniu.
Na zaufanie wpływają znajomości między właścicielami firm a pracownikami banków - wynika z badań przeprowadzonych przez dr. hab. Łukasza Kozłowskiego oraz prof. Krzysztofa Jackowicza z Akademii Leona Koźmińskiego.
Dyrektor załatwi
Ekonomiści na podstawie siedmiuset ankiet przeprowadzonych wśród małych i średnich firm wykazali, że firmom łatwiej jest zaciągnąć kredyt, gdy właściciele poszczególnych firm znają dyrektorów banków lub osoby podejmujące decyzje o przyznaniu kredytu.
Podobnych korzyści nie zapewniają znajomości z pracownikami obsługi klienta, choć takie znajomości deklaruje najwięcej właścicieli. Niemal połowa (43 proc.) z nich bardzo dobrze zna pracownika obsługi klienta swojego banku, co piąty (18 proc.) zna osoby odpowiedzialne za przyznawanie kredytów, a co dziesiąty (8 proc.) twierdzi, że zna dyrektora banku.
- Właściciele małych firm wierzą, że wszystkie "znajomości” z pracownikami banku, w tym te nawiązane z pracownikami obsługi klienta, są dla firmy bardzo korzystne i mogą rzutować na dostęp do kredytu, mimo że w praktyce nie wszystkie "znajomości” mają dla firmy realne znaczenie - dodaje Kozłowski.
Ekonomiści ustalili, że kontakty właścicieli MŚP z najważniejszymi osobami w bankach mają przełożenie na dostęp firmy do kredytu, jego oprocentowania, a w konsekwencji na zakres inwestycji dokonywanych w firmie, sprzedaż i zyski.
- Dostęp do finansowania, ułatwiony dzięki znajomości dyrektorów banków i osób odpowiedzialnych za przyznawanie kredytów, przekładał się na większe inwestycje firm. Firmy te nie były jednak w stanie przełożyć tych znajomości na wzrost sprzedaży oraz rentowność przedsiębiorstwa. Także sens podejmowania decyzji o finansowaniu firm na bazie znajomości stoi pod znakiem zapytania - zaznacza Łukasz Kozłowski.
Zagrożenie dla banków
Małe i średnie firmy generują co drugą złotówkę PKB - wskazują ekonomiści. Mimo to napotykają bariery wzrostu, a ich sprawozdawczość finansowa ma ograniczony zakres. Dlatego szukają wsparcia ze strony lokalnych banków. To może być dla tych banków niebezpieczne.
- Przy ocenie wiarygodności kredytowej małej firmy relacja przedsiębiorcy z bankiem może zniekształcić proces oceny wiarygodności. Dlatego w bankach powinna być dodatkowa weryfikacja procesu kredytowego przez osoby trzecie - podkreśla Kozłowski.
Badanie zrealizowano w 2018 roku, a sfinansowano je środków Narodowego Centrum Nauki.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl