Jak ważna jest cyfryzacja w ochronie zdrowia?
Tomasz Skrzypczak, Dyrektor Zarządzający Janssen Polska: - Cyfryzacja towarzyszy nam na każdym kroku i w niemal każdej dziedzinie życia. Stała się jednym z głównych elementów tworzenia innowacji i szybszego rozwoju opieki zdrowotnej w Polsce. W pandemii COVID-19 ten proces znacząco przyspieszył.
W Europie zaczyna się już na szerszą skalę korzystać z ogromnych ilości danych zgromadzonych w krajowych systemach opieki zdrowotnej. W Polsce jesteśmy na początku tego procesu.
Dane zdrowotne gromadzone w Polsce przyrastają w ogromnym tempie. Wedle szacunków Narodowego Funduszu Zdrowia instytucja zgromadziła w swoich zasobach ok. 6,5 mld wpisów, a zbiór ten powiększa się o kolejne 1,5 mld wpisów każdego roku. Dlatego tak istotne jest wypracowanie rozwiązań dotyczących dostępu do tych danych.
W mojej ocenie dalszy postęp wiedzy medycznej jest szukaniem wspólnie rozwiązań na skuteczne przetwarzania i analizowanie właśnie dużych zbiorów danych. Dzięki temu pacjent będzie mógł liczyć na bardziej spersonalizowaną opiekę medyczną: lepszą diagnostykę, celowane, dostosowane do danego pacjenta innowacyjne terapie i bardziej precyzyjne monitorowanie efektów leczenia.
Danych zbieranych na temat pacjentów jest coraz więcej, ale wciąż brakuje zintegrowanego systemu, który mógłby te dane magazynować. Jak to zrobić? Kto powinien zaangażować się w budowę takiego zintegrowanego systemu? NFZ? Firmy farmaceutyczne?
W Polsce mamy głównie centralne zbiory danych: NFZ, NIZP-PZH, e-Zdrowie. Powoli zaczynamy sięgać po te dane, ale nie znamy ani w pełni ich zakresu i jakości, ani możliwości dostępu do nich i ich szerokiego analizowania. To właśnie niedostępność albo bardzo ograniczona dostępność do istniejących danych publicznych jest głównym ograniczeniem w rozwoju myślenia o zintegrowanym, idącym za pacjentem systemie ochrony zdrowia.
W procesie zbierania danych również rzadko analizuje się dane dotyczące profilaktyki. To bardzo ważne zagadnienie, które pozwoliłoby tworzyć bardziej ekonomiczne rozwiązania na poziomie całego systemu i wzmocnić realizację działań w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej Polaków.
Dla innowacyjnych firm farmaceutycznych dane powinny być podstawą opracowywania modeli porozumienia z płatnikiem publicznym dotyczącym płacenia za efekt. To jest ważny krok na drodze do optymalizowania finansowania opieki medycznej w Polsce.
Dzięki wprowadzonemu od niedawna obowiązku rejestrowania danych medycznych polskich pacjentów w systemie powstają już ogromne zbiory danych, ale nie powstał do tej pory zintegrowany system pozwalający na ich analizę i interpretację. Działający obecnie system zbierania danych może na ten moment nie wystarczyć do mierzenia efektów zdrowotnych w wielu kluczowych jednostkach chorobowych.
Czy cyfryzacja służby zdrowia jest trudniejsza od cyfryzacji innych dziedzin gospodarki i biznesu?
W mojej ocenie tak właśnie jest. Danych medycznych jest ogrom i są bardzo rozproszone. Sprawna cyfryzacja służby zdrowia będzie wymagała nakładów finansowych, by odpowiadać na potrzeby zdrowotne Polaków.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że wszystkim zależy by rozwijać krajowe programy w zakresie m.in. badań klinicznych czy badań epidemiologicznych istotnych dla całego społeczeństwa. Prowadzi nas to do wniosku, że potencjał zbierania danych będzie się rozwijał, ale powinniśmy zadbać o to, żebyśmy nie tylko zbierali te dane, lecz także je umiejętnie i mądrze analizowali.
Co musi być zrobione, żeby to się mogło w Polsce zadziać? Potrzebujemy zaufania ze strony decydentów a także społeczeństwa, budowania jasnych zasad współpracy, by móc wykorzystywać dane na podstawie jasnego i wspólnego ustalenia zasad ich przepływu, dostępu do nich i możliwości ich analizowania. To wszystko są rzeczy wrażliwe, lecz są możliwe do ustalenia. Trzeba je pilnie uregulować.
Jak pandemia Covid-19 wpłynęła na poziom cyfryzacji polskiej służby zdrowia?
Trudno nie zgodzić się z faktem, że pandemia COVID-19 wymusiła na nas wszystkich cyfrowe przyspieszenie w niemal każdej dziedzinie życia, w tym także w opiece zdrowotnej. Elektroniczne zwolnienia lekarskie i e-recepty stały się standardem, wizyta u lekarza w formie telemedycyny także. W szczytowym okresie pandemii lekarze wystawiali nawet 3 mln e-recept dziennie.
Myślę, że oswoiliśmy się z cyfrową służbą zdrowia na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej. Teraz jest pora na kolejny krok w optymalizacji opieki zdrowotnej w Polsce.
Polacy są nieufni i nie lubią chodzić do lekarza. Czy poprzez cyfryzację można zmienić ich nastawienie?
Moim zdaniem tak i pandemia to pokazała. Nie zawsze trzeba "iść" do lekarza by odbyć konsultację. Dodatkowo pacjenci też uzyskują coraz większy dostęp do swoich danych np. historia recept, powstają ułatwienia w dostępie do opieki, przykładem jest system rejestracji na szczepienia, co pozwala myśleć iż w przyszłości zintegrowany system rejestracji również będzie możliwy .
Co cyfryzacja polskiej służby zdrowia może dać polskiej nauce?
Polskie ośrodki naukowe mają szansę uzyskać dostęp do unikatowych na skalę światową zasobów danych zbieranych w procesie cyfryzacji, ten zasób danych to potencjał dla przeprowadzania zaawansowanych analiz, które pozwolą na usprawnienie systemu opieki i wprowadzenie innowacji.
Odpowiednia analiza danych i zarzadzanie nimi pozwoli zarządzać kolejkami, lepiej dobierać terapie i technologie medyczne, optymalizować wydatki budżetowe i lepiej wykorzystywać dostępne zasoby finansowe jak i ludzkie. Cyfryzacja zawsze oznacza rozwój. Przy czym w tym wypadku rozwój oznacza podniesienie jakości opieki medycznej, na czym finalnie zyskuje pacjent a to przecież jest celem opieki zdrowotnej.
Materiał partnera: Impact'21