Rząd już od 1 lutego obniża VAT na żywność z 5 proc. do zera. Ma to choć trochę odciążyć budżety domowe przy okazji zakupów. Wśród polityków opozycji i ekonomistów nie ma przekonania, czy przyniesie to zamierzone efekty.
- Obniżka VAT o 5 proc. to plasterek na dużą ranę - tak marszałek Senatu Tomasz Grodzki ocenił w czwartek niektóre propozycje tarczy antyinflacyjnej. W jej efekcie przeceny mogą być groszowe.
W kontekście obniżki VAT wielu ekspertów ocenia, że faktyczna cena dla klienta w sklepie wcale nie będzie mniejsza o 5 proc. Sam VAT będzie zerowy, ale w długim łańcuchu dostaw firmy będą chciały skorzystać z okazji i niższy podatek przekują w wyższą marżę dla siebie.
Dochodzi jeszcze jeden problem. Obniżka VAT nie powstrzyma naturalnego wzrostu cen żywności. Z opublikowanych w czwartek statystyk GUS wynika, że produkty rolne w ciągu jednego miesiąca potrafią zdrożeć o 6 proc.
Mowa dokładnie o cenach skupu pszenicy, żyta, żywca wołowego i wieprzowego, drobiu i mleka krowiego. Te średnio podskoczyły w grudniu o 6 proc. w porównaniu z listopadem. Z kolei względem grudnia 2020 urosły o 29 proc.
Na przestrzeni ostatnich dwóch lat tylko raz miesięczna dynamika wzrostu cen była wyższa - w marcu 2021. Od dłuższego czasu jest na fali wznoszącej.
Ceny zbóż i mięsa
GUS poinformował, że w grudniu ceny pszenicy w skupie (131,27 zł za 100 kg) wzrosły zarówno w stosunku do miesiąca poprzedniego (o 9,6 proc.), jak i w skali roku (o 56 proc.). Na targowiskach w tym samym czasie płacono średnio 126,92 zł (o 10,1 proc. więcej niż w listopadzie 2021).
Wyraźnie zdrożał też żywiec wieprzowy. W skupie jego cena wyniosła 4,61 zł za kg i była wyższa w porównaniu z poprzednim miesiącem o 7,8 proc., a w skali roku - o 16,6 proc. Na targowiskach płacono 6,46 zł, czyli niecały 1 proc. więcej niż miesiąc wcześniej.
Dużo większe stawki są w skupie w przypadku żywca wołowego (9,38 zł za kg). Miesięczna podwyżka nie jest tak wielka (0,6 proc.), ale już rok do roku przekracza 41 proc. Na targowiskach kilogram żywca chodził po 7,71 zł i tu akurat mieliśmy do czynienia z niemal 5-procentową obniżką.
Polacy jedzą dużo drobiu. W skupie w grudniu nie było mowy o przecenach. Drób rzeźny kosztował średnio 4,57 zł za kg, czyli 5 proc. więcej niż w listopadzie i 36 proc. więcej niż rok wcześniej.
Ceny mleka i ziemniaków
Warto obserwować, jak będą się zmieniały ceny produktów mlecznych w sklepach. W skupie za 100 litrów płacono w grudniu 184,13 zł. Względem poprzedniego miesiąca cena ta wzrosła o 6 proc., a w rok o ponad 20 proc.
Co ciekawe, jest jeden produkt rolny w najnowszym opracowaniu GUS, który nie zdrożał w porównaniu z grudniem 2020. To ziemniaki. W skupie 100 kg kosztowało 35,17 zł, czyli 4,2 proc. mniej. Za to w porównaniu do listopada 2021 i tak jest drożej o 2,7 proc.
Nieporównywalnie większe ceny ziemniaków były na targowiskach, gdzie za 100 kg płacono 141,83 zł (o 3,2 proc. więcej niż w listopadzie).