Kapitał obrotowy netto – jak się go wylicza?

Każdy podmiot gospodarczy do realizacji założonych działań potrzebuje odpowiedniego kapitału obrotowego netto. Interpretacja jego wysokości pozwala na ocenę płynności finansowej firmy. Rozumiana jest ona jako zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań krótkoterminowych, w tym:

• wynagrodzeń pracowniczych, 
• rat kredytów krótkoterminowych, 
• bieżących rachunków, 
• faktur. 

Źródłem finansowania wydatków krótkoterminowych są aktywa obrotowe firmy, znajdujące się w obrocie przez maksymalnie 12 miesięcy. 

Pojęcie aktywów obrotowych jest nierozerwalnie związane z pojęciem kapitału obrotowego netto. Stanowi on swoiste zabezpieczenie finansowe na wypadek niespodziewanych zdarzeń i wydatków. Nazywany jest również kapitałem pracującym i obejmuje nadwyżki aktywów bieżących pozostających w dyspozycji danej firmy. Można powiedzieć, że kapitał obrotowy netto to swoista poduszka finansowa przedsiębiorstwa, której celem jest jego ochrona przed ryzykiem utraty płynności. 

Dzięki posiadaniu kapitału obrotowego netto podmiot gospodarczy nie musi pożyczać pieniędzy na prowadzenie bieżącej działalności i może sięgnąć po zgromadzony kapitał wtedy, gdy okazuje się to najpotrzebniejsze.

Na kapitał obrotowy netto, inaczej na majątek obrotowy, składają się zgromadzone przez przedsiębiorstwo zapasy, należności, środki pieniężne, papiery wartościowe przeznaczone do obrotu. Wszystkie aktywa, które muszą być przeznaczone do użytku w ciągu jednego roku, tj. 12 miesięcy, mogą być zaliczone w poczet majątku obrotowego. Nie jest to jeszcze jednak kapitał obrotowy netto. Jak obliczyć ten majątek?

Zasadniczo w tym celu należy odjąć od majątku obrotowego takie składniki, jak:

• wynagrodzenia pracownicze,
• faktury wystawione przez kontrahentów,
• podatki,
• składki ZUS,
• raty kredytów i leasingu,
• wszystkie pozostałe zobowiązania.

W ten sposób po odjęciu od majątku obrotowego zobowiązań bieżących można wyliczyć kapitał obrotowy netto.

W ekonomii są wykorzystywane dwa różne podejścia do obliczania kapitału obrotowego netto:

• podejście krótkoterminowe, majątkowe,
• podejście długoterminowe, kapitałowe.

W pierwszym przypadku od aktywów bieżących odejmuje się zobowiązania krótkoterminowe dla obliczenia kapitału obrotowego netto, natomiast w ujęciu długoterminowym od kapitału stałego odejmuje się aktywa trwałe.

Istotne jest tu to, że w obu wariantach obliczania wartości kapitału pracującego netto powinieneś uzyskać prawidłowe wartości, które powinny być takie same. Jakiekolwiek rozbieżności występujące w tym zakresie spowodowane są najczęściej błędami w regulowaniu składników majątku na długoterminowe i krótkoterminowe. 

Może się zdarzyć, że w toku obliczania kapitału pracującego netto uzyskany wynik będzie ujemny. Jak interpretować taki kapitał obrotowy netto? Oznacza to po prostu, że dany podmiot gospodarczy nie ma odpowiedniej wysokości aktywów obrotowych do spłaty zobowiązań krótkoterminowych. Można przy tym również powiedzieć, że wartość kapitału stałego jest mniejsza niż aktywa trwałe.

Dodatni kapitał obrotowy netto będzie większy niż zero? Interpretacja takiej sytuacji jest korzystna dla przedsiębiorstwa, ponieważ oznacza to, że firma dobrze prosperuje i nie musi martwić się niespodziewanymi wydatkami. 

Przedsiębiorcy mogą w różnym trybie podchodzić do zarządzania kapitałem obrotowym netto, w zależności od tego, w jaki sposób prowadzą swoją politykę finansową. Najczęściej wyróżnia się trzy strategie:

• strategia zachowawcza, konserwatywna,
• strategia agresywna,
• strategia umiarkowana.

Zachowawcza polega na zarządzaniu kapitałem obrotowym netto w taki sposób, by był na możliwie najwyższym poziomie. Wtedy przedsiębiorstwo ma dużą poduszkę finansową bezpieczeństwa, czyli duże prawdopodobieństwo zachowania płynności finansowej w przyszłości. Dąży się przy tym do tego, by zobowiązania krótkoterminowe przedsiębiorstwa były możliwie najmniejsze. Skutkiem stosowania konserwatywnej strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto jest przyczynienie się do spadku rentowności firmy. 

Strategia agresywna zarządzania kapitałem obrotowym netto jest przeciwieństwem strategii konserwatywnej. Analogicznie dąży się przy tym do zachowania najmniejszego akceptowalnego poziomu aktywów obrotowych przy jednoczesnym zwiększeniu zobowiązań krótkoterminowych. Uzyskuje się wysoką rentowność przedsiębiorstwa w nastawieniu na potencjalny wysoki zysk, ale ponosi się ryzyko wystąpienia negatywnych skutków, przede wszystkim w postaci utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa.

Jeśli kapitał obrotowy netto jest zarządzany w sposób umiarkowany, oznacza to, że z jednej strony dba się o zwiększenie poziomu aktywów obrotowych przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka utraty płynności finansowej. Taka strategia zarządzania kapitałem łączy w sobie cechy zarządzania agresywnego i konserwatywnego w stosunku do zobowiązań krótkoterminowych.