Konrad Nowakowski, Prezes Izby w PIOIRO, wziął udział w debacie "Kaucyjność i SUP – potrzeby, możliwości, ciągłe bariery?", która odbyła się pierwszego dnia IV Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Polska Izba Odzysku i Recyklingu Opakowań to organizacja samorządu gospodarczego, której zadaniem jest reprezentowanie grupy przedsiębiorców wprowadzających środki niebezpieczne w opakowaniach oraz produkty w opakowaniach wielomateriałowych na mocy zawartych porozumień z Marszałkiem Województwa w zakresie utworzenia i utrzymania systemu zbierania, transportu, recyklingu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych.
Recykling jest ważną częścią GOZ
Ministerstwo Środowiska, obecne Ministerstwo Środowiska i Klimatu, już w 2014 roku wprowadziło pewne zasady ekomodulacji, wydzielając opakowania wielomateriałowe jako niezależną grupę materiałową. SUP jest również w zakresie tego obowiązku. Te działania, które Ministerstwo podjęło prawie dziesięć lat temu i powierzyło izbom gospodarczym, umożliwiło rozwój technologii recyklingu, czego przykładem są technologie recyklingu dla produktów wielomateriałowych. W najbliższym czasie decyzję na przetwarzanie ma uzyskać największa instalacja do recyklingu opakowań wielomateriałowych po płynnej żywności, która powstaje w Ostrołęce.
"Gospodarka w obiegu zamkniętym to nie gospodarka opierająca się tylko na recyklingu. Trzeba mieć środki, zasoby, możliwości, żeby realizować recykling, ale trzeba wybiegać przed ten recykling. Nigdy nie zrealizujemy prawidłowej gospodarki w obiegu zamkniętym, jeżeli co roku będziemy wytwarzali coraz większą ilość odpadów. Zawsze recykling jest 5, 10 lat za ilością wolumenu wytwarzanego odpadu. Musimy skończyć z nadmiernym wykorzystaniem zasobów i przejść na dalszy etap" - podkreśla Konrad Nowakowski, Prezes Izby, PIOIRO.
Recykling jest ważnym procesem i bez niego nie uda się wdrożyć gospodarki cyrkularnej. Aby zwiększyć poziom recyklingu i odzysku, należy zdecydowanie przyspieszyć procedury administracyjne przyznawania decyzji na przetwarzanie. W obecnych realiach takie procedury trwają nawet po 5 lat, co wydaje się być niedopuszczalne w kontekście założonych terminów wprowadzenia gospodarki obiegu zamkniętego. Przyspieszenie procedury administracyjnej umożliwi budowę zakładów i uzyskanie wymaganego wkładu surowców z recyklingu w butelkach PET, tj. 30% w 2030 roku.
Sposoby na ograniczenie narastającej ilości opakowań
Ekoprojektowanie powinno stać się częścią polityki środowiskowej firm. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat przemysł przeszedł szybki rozwój, co doprowadziło do znacznego wzrostu produkcji i zużycia surowców naturalnych. W efekcie, wzrosła również ilość odpadów, co wywiera negatywny wpływ na środowisko naturalne. Ekoprojektowanie całościowo myśli o produkcie w aspekcie wszystkich działań z nim związanych, czyli od planowania, wytwarzania, użytkowania, po ponowne wykorzystanie. Wszystkie te etapy powinny odbywać się z uwzględnieniem wpływu na środowisko i społeczeństwo. Dobrym pomysłem wydaje się być wprowadzenie obowiązku wielokrotności użycia opakowań wybranej grupy produktów. Takie rozwiązanie łączy się wciąż z produkcją odpadów, ale na dużo mniejszą skalę.
"Nasza wiedza musi być holistyczna, ponieważ musimy zająć się nie tylko środowiskiem, ale też bezpieczeństwem. Opakowania wielokrotnego użycia wymagają systemów zbiórki, mycia, tak, żebyśmy mieli bezpieczny produkt. Nasze działania wychodzą poza obszar ochrony środowiska, wchodzimy też w obszary związane z sanepidem i z bezpieczeństwem wyrobów. Musimy wypracować zasady komunikacji z różnymi organami, żeby umożliwić wyeliminowanie zbędnych ilości opakowań jednorazowego użycia i wypracować spójne systemy i zasady, dla których wprowadzimy bezpieczne rozwiązania wielokrotnego użycia" - tłumaczy Konrad Nowakowski.
System kaucyjny może być bardzo pomocny w budowaniu społecznej świadomości na temat wielokrotnego wykorzystywania opakowań. Dzięki niemu konsumenci będą mieli dodatkową motywację do oddawania opakowań do recyklingu, co finalnie będzie prowadziło do zmniejszenia ilości odpadów.
Edukacja konsumentów niezwykle ważna
Konsument jest filarem gospodarki w obiegu zamkniętym. To od niego zależy, gdzie trafi opakowanie po zużyciu produktu. Bez jego świadomych działań, gospodarka cyrkularna po prostu nie zadziała. Dlatego niezwykle ważna jest ciągła edukacja w tym temacie. SUP będzie kładł jeszcze większy nacisk na kształcenie nie tylko konsumentów, ale i przedsiębiorców, a sama ustawa nakłada na właścicieli firm dodatkowe obowiązki edukacyjne.
Przekazanie centralnych środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska pomoże w przygotowaniu kampanii społecznych w celu podwyższenia świadomości konsumentów w obszarze recyklingu i korzystania z wielorazowych opakowań. Ważne, aby środki te były mądrze rozdysponowane, a treści informacyjne trafiły do jak najszerszego grona odbiorów. W tego typu akcje powinny zaangażować się samorządy, organizacje środowiskowe, nie tylko firmy. Im więcej będzie oddolnych inicjatyw, tym szerzej uda się dotrzeć.
Pierwszym stymulantem, który pozwoli zrozumieć społeczeństwu, że odpad to nie bezużyteczny śmieć a cenny surowiec, będzie system kaucyjny i płacenie kaucji za opakowania. Ta ekonomiczna zachęta będzie zarazem formą edukacji, która udowodni, że odpad to surowiec i ma on swoją wartość.
"My jako społeczeństwo, nie zdajemy sobie sprawy, że obowiązek nałożony na przedsiębiorcę i na państwo, to tak naprawdę koszt w cenie produktu. Segregowanie odpadów opłaca się z dwóch stron. Po pierwsze nie płacimy kar za niesegregowanie odpadów, a po drugie mamy tańsze produkty na półkach" – wyjaśnia Konrad Nowakowski.
Aby móc mówić o społeczeństwie zasobooszczędnym, trzeba wspierać edukację i rozwiązania oparte o opakowania wielokrotnego użytku oraz urządzenia łatwe do naprawy. Takie działania przyniosą wymierne korzyści i pozwolą na odpowiedzialne zarządzanie odpadami.
Więcej informacji na www.togetair.eu i www.pioiro.pl.
Materiał Sponsorowany przez TOGETAIR