Polacy pomogą NASA. Przełomowe narzędzie zbada kosmos
Centrum Badań Kosmicznych PAN zbudowało instrument GLOWS do badania wiatru słonecznego dla misji NASA IMAP. Start zaplanowano nie wcześniej niż 23 września. To pierwsza tak kompleksowa współpraca polskich naukowców z amerykańską agencją kosmiczną.
Polska z szansą na misję dla NASA?
Instrument GLOWS zaprojektowany i zbudowany w Centrum Badań Kosmicznych PAN zostanie wysłany w przestrzeń kosmiczną na pokładzie sondy IMAP. Urządzenie będzie rejestrować heliosferyczną poświatę wodoru, dostarczając cennych informacji o strukturze wiatru słonecznego i heliosferze. Jak wyjaśnia prof. Maciej Bzowski z CBK PAN, heliosfera to obszar wokół Słońca, gdzie ciśnienie wiatru słonecznego dominuje nad ciśnieniem wiatrów galaktycznych.
Polski zespół naukowców od około 30 lat rozwija model czasowej i przestrzennej ewolucji gazu międzygwiazdowego wnikającego do heliosfery. Oddziaływanie tego gazu z plazmą wiatru słonecznego wpływa na kształt heliosfery i wszystkie zachodzące w niej procesy. Według prof. Bzowskiego model opracowany przez CBK PAN jest prawdopodobnie najlepszy na świecie. Te osiągnięcia zaowocowały wcześniejszym udziałem polskich naukowców w części naukowej misji NASA Interstellar Boundary Explorer.
Po sukcesie tamtego programu grupa Davida McComasa wraz z polskimi naukowcami zaproponowała kompleksowe badanie heliosfery przy użyciu platformy umieszczonej w okolicy punktu Lagrange'a między Ziemią a Słońcem. NASA uznała pomysł za bardzo dobry i zaproponowała polskiemu zespołowi budowę fotometru ultrafioletowego. Dla naukowców z CBK PAN było to ogromne wyzwanie, ponieważ musieli zająć się wszystkimi aspektami projektu od projektowania po integrację i testy.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Tragedia w Radomiu. "Politycy nie zawsze powinni pisać to, co myślą"
Szansa na rozwój polskiego sektora kosmicznego
Prof. Bzowski przyznaje, że polski zespół jest dla NASA partnerem wymagającym sprawdzenia. Instrument GLOWS, choć istotny dla misji, nie ma podstawowego znaczenia dla jej powodzenia. Decyzję o włączeniu polskiego instytutu do programu podjął kierownik misji David McComas, który wcześniej zapoznał się z infrastrukturą i możliwościami CBK PAN. IMAP jest misją kierowaną przez naukowca, gdzie odpowiedzialność za realizację spoczywa na kierowniku, a nie bezpośrednio na NASA.
Projekt GLOWS jest całkowicie finansowany z polskich środków przez ministerstwo właściwe dla spraw nauki na podstawie porozumienia z NASA. Wielu specjalistów pracujących przy projekcie znalazło później zatrudnienie w polskim przemyśle kosmicznym. W zespole pracowało wiele młodych osób, nawet z ostatnich lat studiów, które zdobyły cenne doświadczenie. Prof. Bzowski podkreśla, że projekt tworzy kadry dla polskiej gospodarki.
Dla naukowców z CBK PAN prawdziwy eksperyment rozpocznie się dopiero po starcie misji. Po wyniesieniu sondy w przestrzeń kosmiczną zespół będzie zbierać i analizować dane, starając się zrozumieć wyniki obserwacji. Nominalny koniec misji IMAP przewidziano na 2028 rok. Udział w tym programie może oznaczać początek nowego rozdziału współpracy z NASA, choć wiele będzie zależało od dostępności funduszy w przyszłości.
