Sceptycyzm. Co to jest i na czym polega?

Sceptycy to według encyklopedycznej definicji ludzie, którzy wyznają szkołę sceptycyzmu. A ta narodziła się kilkaset lat przed naszą erą, za czasów starożytnej Grecji i Rzymu.

Co to znaczy być sceptykiem? Termin ten można rozumieć na kilka sposobów. W literaturze można mówić o następujących rodzajach sceptycyzmu:

• naukowym,
• filozoficznym,
• metodologicznym.

Sceptycyzm naukowy to postawa, którą reprezentuje większość naukowców na świecie. Wyznają oni zasadę, że wiarygodne jest tylko to, co można udowodnić naukowo. To znaczy, że informację można uznać za pewnik dopiero wtedy, gdy badania naukowe ją udowadniają i za każdym razem dają taki sam wynik, niezależnie od warunków zewnętrznych.

Każda teoria musi zdaniem sceptyków być rzetelnie udowodniona. Inaczej nie może zostać uznana za prawdziwą. Sceptycyzm naukowy opiera się na ciągłym wątpieniu i zadawaniu kolejnych pytań.

Sceptycyzm filozoficzny z kolei to nurt, który wykształcił się na przełomie III i II wieku przed naszą erą. Za ojca sceptycyzmu uznaje się żyjącego w tamtych czasach Pyrrona z Elidy. To on uznawał, że istnieją pewne obiektywne narzędzia, które potrafią rozróżnić prawdę od fałszu.

Z kolei w czasach nowożytnych rozwinął się sceptycyzm metodologiczny. Jednym z jego przedstawicieli był Kartezjusz, który zakładał, że w każdą teorię należy wątpić i zadawać kolejne pytania. Tak, by w końcu dojść do takiej teorii, której nie da się już podważyć ani w nią zwątpić.

Przejawem sceptycyzmu metodologicznego jest maksyma Kartezjusza: "myślę więc jestem". Udowadniał on w ten sposób, że skoro fakt myślenia jest niepowtarzalny, to i istnienie myślącego podmiotu można uznać za pewnik.

W potocznym języku sceptykiem nazywamy tego, kto często wyrażą wątpliwości i zachowuje naukowy dystans wobec wszelkich doniesień. Potrzebuje rzetelnego i jednoznacznego dowodu, by uwierzyć w istnienie jakiegoś zjawiska.

Zapisz się na nasz specjalny newsletter o koronawirusie