Sytuacja na rynku finansów konsumenckich 2018
W 2013 r. Polacy z rezerwą podchodzili do pożyczek i kredytów. Od 2015 r. zauważalny jest trend odwrotny. Zarówno z przeprowadzonych badań, jak i zgromadzonych danych wynika, że pożyczamy coraz chętniej. U kogo się zadłużamy i na co najczęściej przeznaczamy otrzymane środki?
W październiku 2018 r. kwota udzielonych kredytów wzrosła prawie o 10 proc. w porównaniu do analogicznego okresu w roku ubiegłym. Tylko banki i SKOK-i przez pierwszych 10 miesięcy 2018 r. udzieliły klientom pożyczek na łączną kwotę ponad 70 mld zł(1). Do tego wyniku trzeba doliczyć jeszcze sprzedane produkty pozabankowych instytucji finansowych, które mają coraz większy udział w rynku i tym samym coraz mocniejszą pozycję.
Po pieniądze nie tylko do banku
Z badania przeprowadzonego przez Kokos.pl i agencję badawczą Satisface wynika, że najczęściej po pożyczkę udajemy się do najbliższych – rodziny i przyjaciół (odpowiednio 63 i 43 proc. ankietowanych). Dopiero w momencie, gdy ci nie są nam w stanie pomóc, kierujemy się do banku (28 proc. respondentów) lub korzystamy z oferty firm pożyczkowych udzielających pożyczek online (9 proc. ankietowanych)(2). Mimo że liczba klientów instytucji pozabankowych rośnie wolniej niż dotychczas, co ma źródło choćby we wprowadzeniu programu Rodzina 500+, to chwilówki przez internet wciąż cieszą się dużą popularnością.
Od pewnego czasu firmy pożyczkowe z powodzeniem konkurują o klientów z bankami. Z jednej strony proponują całkowicie darmowe pożyczki krótkoterminowe, czym przyciągają nowych klientów; z drugiej niektóre z nich mają w ofercie także pożyczki ratalne w wysokości nawet kilkunastu tysięcy złotych. Dla części klientów znaczenie ma także czas – pożyczkę przez internet można otrzymać w kilka minut, bez dostarczania zaświadczeń o wysokości uzyskiwanych zarobków.
Na co najczęściej pożyczamy pieniądze?
Popularność firm pożyczkowych można tłumaczyć także tym, że najczęściej pożyczamy niewielkie kwoty na zakup dóbr trwałych, np. sprzętu AGD czy RTV. Wynika to z raportu „Sytuacja na rynku consumer finance III kwartał 2018” przygotowanego przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych (KPF) w Polsce i Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH (IRG SGH). Część z nas ze środków otrzymanych od pożyczkodawcy finansuje wydatki konsumpcyjne, zakup samochodu oraz remont mieszkania lub domu(3).
Jeżeli spojrzeć na wyniki poprzednich edycji tego badania, to rośnie liczba konsumentów, którzy zakup mieszkania finansują ze środków własnych, zamiast sięgać po kredyt hipoteczny (odpowiednio 12,4 proc. w I kwartale 2018 r. i 14,2 proc. w I kwartale 2017 r.).
Mniejsze problemy ze spłatą zaciągniętych zobowiązań
Zarówno niskie bezrobocie, jak i realizowane obecnie przez rząd programy socjalne powodują, że większość pożyczkobiorców spłaca zaciągnięte zobowiązania w terminie. Z badania KPF i IRG SGH wynika, że 74,5 proc. gospodarstw domowych spłaca pożyczki bezproblemowo, w terminie. Niewielkie kłopoty zadeklarowało poniżej 20 proc. respondentów, a 5,4 proc. badanych przyznało, że ma duże problemy z regulowaniem swoich zobowiązań, przy czym opóźnienie nie przekracza 6 miesięcy. W drugiej grupie zauważalny jest niewielki wzrost w porównaniu do sytuacji z ubiegłego kwartału. Wówczas poważny problem ze spłatą zobowiązań zadeklarowało jedynie 3,6 proc. badanych. Jednocześnie dobrą wiadomością jest, że zmalała liczba pożyczkodawców, którzy mają opóźnienia w spłacie zobowiązań powyżej 6 miesięcy – takich jest zaledwie 0,6 proc. badanych.
Dobra sytuacja na rynku sprawia, że systematycznie spada też liczba gospodarstw domowych, które zaciągają pożyczki, aby spłacić poprzednie, często przeterminowane zobowiązania. Niemal 60 proc. ankietowanych w badaniu KPF i IRG SGH zadeklarowało, że w związku z aktualną sytuacją finansową nie zamierza w najbliższym czasie korzystać z instytucji upadłości konsumenckiej. Wyniki te pozwalają na optymistyczne prognozy dotyczące sytuacji finansowej gospodarstw domowych w najbliższej przyszłości.
[1] Newsletter kredytowy BIK – najnowsze dane o sprzedaży kredytów w Polsce, https://media.bik.pl/informacje-prasowe/412484/newsletter-kredytowy-bik-najnowsze-dane-o-sprzedazy-kredytow-w-polsce-2018-11-27 (dostęp: 27.11.2018).
[2] Jak Polacy pożyczają pieniądze? Raport Kokos.pl, https://bluemedia.pl/pressroom/blog-fintech/jak-polacy-pozyczaja-pieniadze-raport-kokospl (dostęp: 27.11.2018).
[3] Sytuacja na rynku consumer finance III kwartał 2018, https://kpf.pl/badania-i-publikacje/raporty-cykliczne/sytuacja-na-rynku-consumer-finance/ (dostęp: 27.11.2018).
