Ten rodzaj najmu ma ulżyć seniorom. Są wątpliwości. "Konstrukcja nierentowna"

Najem senioralny ma umożliwić seniorom mieszkającym na wyższych piętrach bloków (3. i 4. piętra) bez wind wynajęcie bardziej dostępnego lokalu od gmin. Z drugiej strony umowa przewiduje, że mieszkanie seniora ma trafiać do zasobu komunalnego i byłoby podnajmowane przez samorządy. Celem jest wsparcie seniorów, tzw. "więźniów czwartych pięter", którzy przez bariery komunikacyjne tkwią latami w mieszkaniach, rezygnując z najprostszych wyjść.

Projekt zakłada, że jeśli senior zmieni zdanie i będzie chciał zakończyć wynajem lokalu na rzecz własnego mieszkania, będzie mógł wypowiedzieć umowę, a gmina zakończy podnajem. Co jednak, jeśli lokator nie zwolni zgodnie z prawem mieszkania seniorowi?

Najem senioralny to rozwiązanie, które ma zapewnić starszym osobom bezpieczeństwo mieszkaniowe. Umowę senior podpisuje z gminą, więc to ona odpowiada za bezpieczeństwo całej procedury. Jeśli ktoś nielegalnie zajmie mieszkanie seniora, gmina ma obowiązek zastosować przepisy prawa (Kodeks cywilny art. 222 par. 1). Dzięki nim właściciel mieszkania może żądać zwrotu lokalu od osoby, która przebywa tam bezprawnie. Ochrona prawna w takiej sytuacji już istnieje - odpowiada money.pl Centrum Informacyjne Rządu.

Oznacza to, że ewentualne sytuacje konfliktowe mają być rozwiązywane na drodze cywilnej. W przypadku dalszego zasiedzenia i braku reakcji "dzikich lokatorów" samorządy i seniorów czekać ma żmudna procedura o eksmisję z lokalu mieszkalnego. Samorządy ma czekać nie tylko odpowiedzialność prawna, ale i finansowa. "Koszty utrzymania takich mieszkań będą pokrywane z tych samych funduszy, które gmina już teraz przeznacza na utrzymanie swojego zasobu mieszkaniowego" - wyjaśnia nam Centrum Informacyjne Rządu.

Według wstępnych danych GUS na koniec 2024 r. na najem lokali mieszkalnych w Polsce oczekiwało 119,3 tys. gospodarstw domowych. Większość z nich (102,5 tys.) dotyczyło miast. Wiedząc o tym rząd nie obawia się, że przy najmie senioralnym pojawi się problem braki chętnych na podnajem lokali udostępnianych przez seniorów.

Ponieważ chętnych na wynajem mieszkań komunalnych zwykle jest więcej niż dostępnych lokali, problem z podnajmem nie powinien się pojawić. Dodatkowo gmina może korzystać ze środków np. z Banku Gospodarstwa Krajowego, aby finansować remonty takich mieszkań - Centrum Informacyjne Rządu.

Podkreślono, że w ramach najmu senioralnego podpisywana będzie tylko jedna umowa. Ma ona regulować dwa mieszkania: należące do seniora oraz mieszkanie komunalne, które gmina udostępnia seniorowi.

Obawy o skuteczność nowego prawa ma Aleksander Jankowski, z Departamentu Sektora Publicznego w Pekao S.A., zajmujący się m.in. modelami finansowania budownictwa społecznego. "Projekt skierowany jest wyłącznie do seniorów posiadających mieszkanie. Senior wynajmujący mieszkanie nie ma szans na takie 'bonusy'. Nie dość, że projekt skierowany jest wyłącznie do seniorów posiadających majątek (mieszkanie), to również wyłącza się weryfikowanie ich statusu dochodowego. Jest to więc podwójna dyskryminacja w stosunku do seniorów nie posiadających majątku ubiegających się o mieszkanie komunalne" - podkreśla we wpisie na Linkedin.com.

Przejęcie przez gminę odpowiedzialności za mieszkanie seniora skutkuje przejęciem kosztów jego utrzymania. Z drugiej strony, gmina od seniora może wymagać czynszu jak w lokalach komunalnych. Od podnajemcy mieszkania seniora też. Konstrukcja jest od początku nierentowna dla gminy - Aleksander Jankowski, Pekao SA.

I podkreśla, że nowy rodzaj najmu zakłada też dostosowanie mieszkania, które ma wynajmować senior. Nie spodziewa się, by zasoby komunalne gmin były na to gotowe. "Można założyć, że tylko minimalny procent mieszkań zgłoszonych gminom przez seniorów będzie nadawać się do podnajmu bez żadnych nakładów. Czy wnioski seniorów, których mieszkanie wymaga odświeżenia/remontu będą odrzucane?" - docieka. Ekspert podkreśla też, że nie wskazano w projekcie dot. najmu senioralnego kto będzie odpowiedzialny za przywrócenie mieszkania seniora do stanu pierwotnego po zakończeniu umowy podnajmu.

Projekt przygotowany przez ministra ds. polityki senioralnej jest na etapie uzgodnień, konsultacji publicznych oraz opiniowania.

Bartłomiej Chudy, dziennikarz i wydawca money.pl