Administracja Joe Bidena zdecydowała się przywrócić rozwiązania prawne z czasów II wojny światowej. Wszystko po to, by dostawy broni do Ukrainy przebiegały jeszcze sprawniej. Chodzi o Lend-Lease Act – ustawę, która ma pomóc w dostawach uzbrojenia, jakie trafia do Ukraińców zza oceanu.
Oryginalny akt prawny był ustawą federalną z 11 marca 1941, która zezwalała prezydentowi Stanów Zjednoczonych "sprzedawać, przenosić własność, wymieniać, wydzierżawiać, pożyczać i w inny sposób udostępniać innym rządom dowolne produkty ze sfery obronności".
W ramach tego rozwiązania sprzęt wojskowy trafił m.in. do ZSRR. Teraz historia zatacza koło i amerykańska broń ma pomóc Ukraińcom w Donbasie. The Ukraine Democracy Defense Lend-Lease Act czeka już tylko na podpis Joe Bidena.
Jak pisaliśmy już w money.pl, dostawy broni do Ukrainy realizowane są w niespotykanym tempie. Na teren Ukrainy trafia broń o wartości miliardów euro.
Czy decyzja o reaktywowaniu Lend-Lease Act może jeszcze bardziej przyspieszyć ten proces skoro administracja Joe Bidena ma już wiele uprawnień, które mogą umożliwiać wysyłkę broni do innych krajów? Należy pamiętać, że dostawy broni do Ukrainy z USA płyną tak naprawdę już od kwietnia 2021 roku, kiedy to – według Amerykanów – zaczęły pojawiać się pierwsze przesłanki o potencjalnej agresji Rosji na Ukrainę.
Ustawa daje możliwość zawierania umów na dostawy sprzętu wojskowego dla określonego kraju. Te dostawy będą realizowane na zasadzie użyczenia lub dzierżawy na warunkach ustalonych przez strony umowy. Lend-Lease Act, jak sama nazwa wskazuje, umożliwia szybkie, nawet bez uiszczenia jakichkolwiek płatności, przekazywanie sprzętu wojskowego – wyjaśnia w rozmowie z money.pl były wiceminister spraw zagranicznych i prawnik Artur Nowak-Far.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ukraińska armia potrzebuje większego zasięgu
Zdaniem ekspertów dzięki Lend-Lease Act Amerykanie będą w stanie przyspieszyć decyzje o wsparciu zasobów ukraińskiej armii.
– Amerykanie mają swoje reguły dotyczące dostarczania uzbrojenia produkowanego w Stanach do innych krajów tzw. greenbook. Ta ustawa, krótko mówiąc, mocno (wszystko – przyp. red.) upraszcza. W ramach Lend-Lease Act prezydent USA będzie mógł praktycznie sam decydować o przekazaniu kolejnej donacji stronie ukraińskiej. Proces decyzyjny zostanie skrócony do kilku, kilkunastu dni – mówi money.pl były Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych, a obecnie ekspert do spraw obronności i prezes Stratpoints, generał rezerwy dr Mirosław Różański.
Jego zdaniem jest to jest kluczowe w obecnej sytuacji, bo Rosja nie dokonała żadnego przełomu w Donbasie, a dzisiaj – jeżeli wyposażymy Ukrainę w broń, która będzie oddziaływać na większe odległości niż kilkadziesiąt kilometrów – to losy tej wojny mogą się zmienić.
Na tym Amerykanom mocno zależy. Dobrze byłoby, żeby tak samo zależało na tym innym krajom NATO – mówi nam były wojskowy.
Podobnego zdania jest Jan Strzelecki z Polskiego Instytutu Ekonomicznego. W rozmowie z money.pl zwraca uwagę na skalę pomocy płynącej zza oceanu.
W ramach tego aktu na pomoc wojskową przewidziane jest ponad 20 mld dol. – mówi ekspert z PIE.
Uchwalenie przez amerykański Kongres Lend-Lease Act zostało przyjęte pozytywnie przez rodzimy przemysł zbrojeniowy.
– Przyczyni się to do zwiększenia zamówień sektora zbrojeniowego w Stanach Zjednoczonych. W ubiegłym tygodniu odbyło się wydarzenie promujące Lend-Lease Act w fabryce produkującej Javeliny. Widać, że liczba zamówień rośnie. Nie wynika to wyłącznie z powodu tego dokumentu, ale także z powodu polityki NATO o wzmocnieniu tzw. wschodniej flanki – mówi Jan Strzelecki.
Lend-Lease Act pomógł aliantom pokonać Niemców
Pierwotny Lend-Lease Act z 1941 roku umożliwił transfer pomocy wojskowej krajom koalicji antynazistowskiej, która walczyła z Niemcami w trakcie II wojny światowej. Pomoc w większości trafiła do Wielkiej Brytanii i ZSRR (fakt wpływu pomocy USA umniejszała propaganda sowiecka). Skala amerykańskiej pomocy dla Sowietów był gigantyczna – zauważa w rozmowie z Polską Agencją Prasową dr hab. Andrzej Zawistowski. Do zasobów ZSRR trafiło ponad 350 tys. amerykańskich ciężarówek, 11 tys. samolotów czy 2 tys. lokomotyw, a żołnierze Armii Czerwonej otrzymali 14 mln par butów. Związek Radziecki dostał ok. 1/4 całości pomocy w ramach Lend-Lease.