Kulisy gry o znaną polską markę. "To była jazda po bandzie"

"Biznes Klasa" to program money.pl dostępny na YouTube. Szef redakcji Łukasz Kijek prowadzi w nim rozmowy z przedsiębiorcami - o ich życiu, biznesie, zarobkach i wielu innych sprawach. Gościem ostatniego odcinka był Jacek Rutkowski, prezes i współzałożyciel firmy Amica, która w 2024 roku miała przychody na poziomie blisko 2,6 mld zł, jej rentowność EBITDA wyniosła 4,9 proc., a zysk brutto na sprzedaży - 125,4 mln zł. Jednocześnie kapitały własne przekroczyły 1 mld zł. W 2023 roku firma sprzedała 4 miliony sztuk sprzętu AGD. Ponad 70 proc. przychodów ze sprzedaży pochodzi z rynków zagranicznych. Zobacz najnowszy odcinek "Biznes Klasy", który nagrywaliśmy w Poznaniu przy okazji konferencji Impact'25.

Gdy w latach 90. wiele z polskich firm z branży AGD chyliło się ku upadkowi, Jacek Rutkowski postawił wszystko na jedną kartę. Dziś Amica to znana w Europie marka sprzętu gospodarstwa domowego. Firma zatrudnia obecnie 3 tys. osób na całym świecie. – Niech mi ktoś powie, że w biznesie szczęście nie ma znaczenia. Ma. Absolutnie ma – mówi Rutkowski.

W 1994 roku Amica przeszła w prywatne ręce. Rywalizował o nią m.in. amerykański General Electric. Rutkowski nie miał pieniędzy, ale miał plan. – Zrobiliśmy pierwsze w Polsce leverage buyout (ang. transakcja finansowa, w której zewnętrzni inwestorzy przejęli firmę przy znaczącym wykorzystaniu zadłużenia) – opowiada. Wraz z Bankiem Handlowym i załogą stworzyli konsorcjum, które nie zaproponowało najwyższej ceny, ale największe inwestycje i liczbę miejsc pracy. – Wygraliśmy przetarg, bo pokazaliśmy wizję. Fabryka miała być Centrum Białej Techniki. Obiecaliśmy inwestycje na 200-300 mln zł, a zainwestowaliśmy 600 mln zł – mówi.

Amica szybko rosła. Debiutowała na giełdzie, zbudowała fabryki lodówek i pralek. – W 1994 roku mieliśmy 140 mln zł obrotu, a w 2021 roku blisko 3,5 mld zł – wspomina. Dziś firma sprzedaje swoje produkty na 70 rynkach na całym świecie, pod markami Amica, Hansa, Gram, CDA i Fagor.

Zanim udało się zbudować międzynarodowego giganta, przez blisko trzy dekady firma musiała zmierzyć się z wieloma kryzysami. W 2008 roku w wyniku kryzysu Lehman Brothers upadli kluczowi klienci, długi rosły, a fabryki stały niewykorzystane. – To była jazda po bandzie. Mieliśmy 11 banków. Groziły nam wezwania bankowe – mówi prezes. Ratunek przyszedł z przypadku i z nieoczekiwanej strony, bo z banku finansującego rolników. – Wzięliśmy 40 mln zł, spłaciliśmy najbardziej nerwowe banki. Wieść, że Amica ma pieniądze, rozeszła się po Warszawie - opowiada.

W 2009 roku Amica sprzedała Samsungowi fabryki lodówek i pralek. – Bolało. To było przyznanie się, że nie potrafimy konkurować jako producent. Ale zyskaliśmy płynność – przyznaje Rutkowski. Produkcję przeniesiono do Chin. – Zrobiliśmy projekt "shift". Nasz zespół nauczył chińskie fabryki robić dla nas produkty, które przyniosły sukces. Efekt? – Na początku w Polsce produkowaliśmy 300 tys. lodówek rocznie. W 2019 roku sprzedaliśmy ich milion – mówi Rutkowski. Amica w fabryce we Wronkach produkuje kuchnie, piekarniki oraz płyty grzewcze. Grupa sprzedaje także towary, czyli produkty AGD kupowane u innych producentów, w celu ich dalszej sprzedaży.

Model przejścia od firmy produkcyjnej do produkcyjno-handlowej mógł być możliwy tylko dzięki zbudowaniu silnej marki. Jej rozpoznawalność w Polsce wynosi ponad 85 proc. – Amica, czyli przyjaciółka, taki włoski touch (ang. dotknięcie). A wtedy to wszystko, co zachodnie, to szło. Tak zresztą było, że bardzo długo postrzegano Amicę jako jakąś tam markę włoską. Ale problem jest w tym, że Amica to nie jest przyjaciółka. Nazwę wymyślił inżynier, on wpadł na coś takiego, na co by nikt inny nie wpadł. To jest skrót od amper i kaloria, czyli od tego, co jest najistotniejsze w miernikach technicznych kuchni. Taka jest geneza tej marki – opowiada.

Dziś Amica zmaga się z recesją w Niemczech, utratą rynku rosyjskiego i zmiennymi regułami gry globalnej. – Konsument ma pieniądze, ale nie kupuje dóbr trwałych. Spadki w segmencie mebli kuchennych w Niemczech sięgają 40 proc. w porównaniu do 2022 roku – wskazuje. Firma stara się zwiększać produkcję w Polsce, ale – jak mówi prezes – niepewność na świcie jest ogromna.

- Amica właściwie jest dosyć dobrze spozycjonowana, bo ma połowę obrotów, kupuje w Chinach, a połowę produkuje we Wronkach. No i oczywiście powinniśmy dążyć do tego, żeby zwiększyć produkcję w Polsce, żeby zwiększyć produkcję we Wronkach. Nad tym bardzo ciężko pracujemy w tej chwili – dodaje.

Na pytanie, czy kiedykolwiek myślał o sprzedaży Amiki, odpowiada bez wahania: Nigdy. Nie widzę takiej potrzeby. Mamy szansę. A jeśli kiedyś uznam, że jej nie ma – wtedy może przyjdzie czas na zmianę właściciela. Ale dzisiaj nie – stwierdza.

W poprzednich odcinkach "Biznes Klasy" Łukasz Kijek rozmawiał z:

• Adamem Ringerem, byłym prezesem Green Caffe Nero;
• Maciejem Pankiem, prezesem firmy Panek;
• Władysławem Grochowskim z Grupy Arche;
• prof. Andrzejem Blikle, cukiernikiem i przedsiębiorcą;
• Darią Abramowicz, psychologiem biznesu, która współpracuje m.in. z Igą Świątek;
• Henryką Bochniarz, założycielką Lewiatana;
• Dawidem Zielińskim, prezesem Columbus Energy;
• Jackiem Santorskim, psychologiem biznesu i przedsiębiorcą;
• Tomaszem Karolakiem, aktorem i założycielem teatru IMKA;
• Piotrem Voelkelem, założycielem VOX Meble i Uniwersytetu SWPS;
• Jakubem Tepperem, restauratorem z Poznania;
• Wojciechem Janickim, dyrektorem Instytutu Geografii Społeczno­‑Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie;
• Marianem Owerko, współzałożycielem Bakallandu;
• Marcinem Piątkowskim, profesorem Akademii Leona Koźmińskiego, autorem bestsellera "Złoty Wiek";
• Maciejem Wilkiem, dyrektorem operacyjnym Flair Airlines;
• Robertem Michalskim, założycielem Stradale Classics;
• Maciejem Oleksowiczem, prezesem Inter Cars;
• Jakubem Dwernickim, założycielem cyber_Folks i Vercom;
• Robertem Dobrzyckim, założycielem i prezesem Panattoni Europe i India;
• prof. Grzegorzem Mazurkiem, rektorem Akademii Leona Koźmińskiego;
• Dawidem Jakubowiczem, prezesem Kulczyk Investments;
• Marcinem Ochnikiem, prezes firmy Ochnik;
• Marcinem Ziopają, prezesem Zio-Max;
• Aliną Sztoch, prezeską Kubota;
• Karolem Okrasą, szefem kuchni w Platter by Karol Okrasa;
• Krzysztofem Domareckim, założycielem Grupy Selena;
• Jarosławem Szanajcą, prezesem Dom Development;
• Piotrem Fusem, współzałożycielem Grupy Auto Fus;
• Cezarym Kozaneckim, prezesem i założycielem Synektik;
• Bartłomiejem Walaszczykiem, założycielem Cars Collection;
• Pawłem Jarskim, prezesem Grupy Elemental;
• Tomaszem Salskim, współzałożycielem Grupy Klepsydra;
• Prof. Andrzejem Koźmińskim, twórca Akademii Leona Koźmińskiego;
• Martą Półtorak, współzałożycielką i prezeską Marma Polskie Folie;
• Adamem Sikorskim, prezesem Grupy Unimot;
• Kamilem Makulą, prezesem Superauto.pl;
• Marcinem Kubrakiem, współzałożycielem Enter Air;
• Jarosławem Królewskim, założycielem Synerise;
• Jarosławem Bienieckim, założycielem Runmageddonu;
• Stefanem Batorym, założycielem i prezesem Booksy;
• Piotrem Mikrutem, prezesem Grupy Śnieżka;
• Pawłem Kisielem, prezesem Grupy Atlas;
• Tomaszem Jagiełłą, prezesem Heliosa;
• Przemkiem Żebrowskim, współzałożycielem K2 Internet;
• Ryszardem Florkiem, prezesem Fakro;
• Michałem Kozakiem, prezesem Hotelu Arłamów;
• Dominiką Żak, współzałożycielką Dee Zee;
• Mateuszem Matulą, prezesem i współzałożycielem Kodano;
• Agnieszką Czajką, general managerem OTOMOTO;
• Michałem Sadowskim, założycielem Brand24;
• Wojciechem Morawskim, współzałożycielem Atlantica;
• Wojciechem Buczkowskim, prezesem Komputronika;
• Jakubem Swadźbą, prezesem i współzałożycielem Diagnostyki;
• Dariuszem Mioduskim, prezesem i właścicielem Legii Warszawa;
• Rafałem Sonikiem, prezesem Gemini Holding;
• Pawłem Wróblem, prezesem spółki NTFY;
• Zenonem Daniłowskim, prezesem Makaronów Polskich;
• Piotrem Nowosielskim, założycielem i prezes RocketJobs.pl i Just Join IT;
• Krzysztofem Pawińskim, prezesem Grupy Maspex;
• Mateuszem Dróżdżem, prezesem Cracovii;
• Igorem Klają, założycielem OTCF, twórcą marki 4F;
• Ewaldem Rabenem, prezesem Grupy Raben;
• Rafałem Modrzewskim, prezesem ICEYE;
• Przemkiem Benem Pączkiem, prezesem Nevomo;
• Krzysztofem Oleksowiczem, założycielem Inter Cars;
• Zbigniewem Jakubasem, właścicielem GK Multico;
• Martinem Lewandowskim, współzałożycielem KSW;
• Wojciechem Ćmikiewiczem, dyrektorem zarządzającym Vorwerk Polska,
• Lechem Kaniukiem, współzałożycielem SunRoof,
• Dariuszem Grzeszczakiem, prezesem i współzałożycielem Erbudu,
• Patrycją Strzelecką, współzałożycielką CashDirector,
• Konradem Howardem, współzałożycielem Booksy,
• Grzegorzem Broną, prezesem Creotech Instruments,
• Piotrem Baupre, założycielem Neo Energy Group.