Podatek od ogrodzeń. Oto co musisz wiedzieć. Ekspert wyjaśnia

Do końca 2024 r. ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, która reguluje m.in. podatek od nieruchomości, nie zawierała definicji budowli, a jedynie odsyłała do przepisów prawa budowlanego. A tam za budowlę należało rozumieć m.in. urządzenie budowlane, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, w tym przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.

Jednocześnie opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegały jedynie budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. I to się nie zmieniło.

A zatem zarówno przed, jak i po nowym roku ogrodzenia związane z działalnością gospodarczą podlegały i podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Osoby fizyczne posiadające ogrodzenia w majątku prywatnym, jeśli nie wynajmują lub wydzierżawiają majątku na potrzeby biznesu, takiego podatku płacić nie muszą. Do powstania obowiązku podatkowego konieczny jest związek budowli z działalnością gospodarczą. W praktyce najczęściej chodzi o budowle objęte ewidencją środków trwałych, albo w stosunku do których przedsiębiorca rozlicza w działalności koszty.

Nowe przepisy wprowadziły odrębne od prawa budowlanego definicje i zamknięty katalog obiektów podlegających opodatkowaniu. Ogrodzenie zostało uznane wprost za budowlę (nie jak wcześniej – urządzenie budowlane), rozumianą jako obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Pozycja 22 tego załącznika wymienia właśnie ogrodzenia.

W trakcie prac nad zmianami do ustawy Ministerstwo Finansów deklarowało, że celem nie jest pogorszenie sytuacji podatników a zachowanie w jak największym stopniu fiskalnego status quo zakresu opodatkowania i usankcjonowanie zasad wypracowanych w praktyce i orzecznictwie sądowym. Jednak na gruncie znowelizowanych przepisów pojawiają się wątpliwości.

Bowiem nawet niewielkie różnice w definicjach i zmiany w umiejscowieniu określonych rozwiązań w przepisach powodują, że można te przepisy inaczej interpretować. Według "starych" przepisów budowlą był obiekt wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. "Nowe" przepisy mówią o obiektach wzniesionych w wyniku robót budowlanych, przez które należy rozumieć także montaż. I już sam ten szczegół powoduje, że sytuacji, w których ogrodzenie można uznać za konstrukcję spełniającą definicję budowli wydaje się być więcej niż przed zmianą.

I o ile na pewno opodatkowaniu nie będzie podlegało ogrodzenie z żywopłotu, to już zamontowany w sposób trwały płot powstały w wyniku montażu elementów gotowych – tak. A myśląc o ogrodzeniu należy brać pod uwagę całość, łącznie z fundamentami, bramą wjazdową, furtką, ewentualnymi zaporami. Uwzględnienie tych wszystkich elementów składowych jest istotne, bo co do zasady podstawą naliczenia podatku w przypadku budowli jest jej wartość.

W zależności od sytuacji, chodzi o wartość początkową w rozumieniu przepisów ustaw o podatku dochodowym określoną na potrzeby amortyzacji środków trwałych lub wartość rynkową budowli. Wysokość podatku określa rada gminy lub miasta w formie uchwały, z tym że nie może on wynosić więcej niż 2 proc. tej wartości.

Wątpliwości z opodatkowaniem ogrodzeń istniały również przed zmianą

Najczęściej lista obiektów podlegających pod podatek od nieruchomości jest spójna z wykazem obiektów wykazanych w ewidencji środków trwałych.

Wątpliwości, co do opodatkowania ogrodzeń istniały już na długo przed zmianą przepisów i wynikały między innymi z treści objaśnień do rozporządzenia w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych. Zgodnie bowiem z nimi w skład budynku jako pojedynczego obiektu inwentarzowego wlicza się także obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek, przykładowo chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie.

W praktyce zatem, ogrodzenie obsługujące jeden budynek nie stanowi osobnego środka trwałego na potrzeby amortyzacji w podatkach dochodowych. Jego wartość zwiększa wartość budynku. A skoro ogrodzenie nie jest odrębnym obiektem inwentarzowym, nie ma ustalonej odrębnej wartości, to niektórzy podatnicy nie wykazywali go na potrzeby podatku o nieruchomości.

Zdaniem zarówno fiskusa jak i sądów administracyjnych to nieprawidłowe działanie. Np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 stycznia 2023 roku, wskazał, iż na gruncie podatku od nieruchomości nie ma znaczenia sposób identyfikacji i ewidencjonowania środka trwałego dla potrzeb podatków dochodowych. W praktyce to oznacza, że nie ma prostego przełożenia między listą środków trwałych w ewidencji prowadzonej na potrzeby podatku dochodowego, a zestawieniem obiektów podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Sytuacja, w której dany obiekt nie jest środkiem trwałym, ale podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, może wystąpić.

Tym bardziej po zmianie ustawy, skoro ogrodzenie jest wprost wymienione w załączniku stanowiącym katalog budowli, nie powinno być co do tego wątpliwości, że ogrodzenia wykorzystywane w działalności gospodarczej są obiektem, który podlega pod podatek od nieruchomości niezależnie od tego, czy jest odrębnym środkiem trwałym czy też nie.

Pewne problemy mogą pojawić się na etapie określania, kiedy mamy do czynienia z budowlami związanymi z działalnością gospodarczą. O ile jasne jest, że będą to ogrodzenia wokół zakładów produkcyjnych, warsztatów, magazynów, to już nie jest takie oczywiste, gdy jednym ogrodzeniem są otoczone obiekty związane z działalnością oraz inne, albo gdy przedsiębiorca prowadzi działalność w domu, w którym mieszka.

Nie powinien płacić podatku przedsiębiorca, który ma jedynie wydzielone biuro lub gabinet, stanowiące powierzchniowo jedynie mniejszą część domu. Ale w praktyce sytuacje mogą być bardzie skomplikowane i jeśli ogrodzenie zabezpieczenia głównie majątek firmy, fiskus może się o podatek upomnieć.

Każdy przypadek należy więc analizować indywidualnie.

Małgorzata Samborska, doradca podatkowy