Wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść podatników - zakłada projekt noweli Ordynacji podatkowej podpisany i skierowany do Sejmu przez prezydenta. Bronisław Komorowski podkreślił, że przyzwoite państwo to państwo przyzwoitych obywateli, którzy płacą podatki.
[Aktualizacja 13:39]
_ Zasada uczciwego płacenia podatków to niewątpliwie jest cnota obywatelska, o którą trzeba zabiegać, którą trzeba kształtować i egzekwować. Przyzwoite państwo to jest państwo także przyzwoitych obywateli, którzy płacą podatki, bo to jest jedna z form aktywności obywatelskich, jedna z form zaangażowania w państwo, jedna z form wspierania jego rozwoju _ - mówił prezydent Bronisław Komorowski we wtorek przed podpisaniem projektu.
Jednak, jak podkreślił, także państwo powinno być uczciwe wobec podatnika. Według prezydenta wszyscy chcieliby, aby funkcjonowała zasada, zgodnie z którą to państwo jest dla obywateli, a nie obywatele dla państwa, a urzędy skarbowe są dla płatników, a nie odwrotnie.
_ Dlatego m.in. proponujemy wprowadzenie zasady - właśnie kierując się troską i o państwo, i o obywatela płatnika - że w razie wątpliwości co do przepisu podatkowego, urząd, wydając decyzję, także sąd wydając wyrok, mają obowiązek orzec na korzyść podatnika na zasadzie "in dubio pro tributario" . Tu chodzi o to, aby wątpliwości z powodu nieprecyzyjnego, niewłaściwego zapisu w przepisach różnej rangi, były interpretowane na korzyść podatnika, czyli obywatela. W praworządnym państwie nie może być tak, że za błędy w prawie, za luki, za niejasności, za różnego rodzaju mankamenty, słabości ponosi odpowiedzialność obywatel i że skutki tych niejasnych, niedoskonałych przepisów są przerzucane na podatnika _ - podkreślił Bronisław Komorowski.
Według niego jeśli przepisy są niejasne, to podatnik nie powinien za to ponosić odpowiedzialności.
Komorowski poinformował, że w projekcie zaproponowano także zmiany, które dadzą podatnikowi pewność, że administracja nie będzie mogła prowadzić spraw w nieskończoność. _ - Musi być termin, który będzie mobilizował aparat państwa, także aparat ścigania nieuczciwych podatników do jednoznacznego zakończenia sprawy. Ciągnące się te kwestie w nieskończoność, są źródłem nie tylko wielu wątpliwości, ale także wielu nieszczęść, także problemów związanych z upadkiem albo gorszym funkcjonowaniem firm _ - mówił.
Wskazał, że w projekcie zaproponowano, by nie można było narażać podatnika-przedsiębiorcy na ekonomiczną ruinę przez zajmowanie majątku tylko dlatego, że urzędowi nie wystarczyło ustawowego czasu na rozstrzygnięcie kwestii, czy podatnik jest coś winien państwu, czy nie. _ - Tak po prostu nie powinno być _ - podkreślił Komorowski.
Projekt zawiera zatem regulacje, które zwiększą pewność podatników w kwestiach związanych z przedawnieniem zobowiązań podatkowych. Zaproponowano także ograniczenie możliwości nadania decyzji podatkowej rygoru natychmiastowej wykonalności w sytuacji, gdy do przedawnienia zobowiązania podatkowego zostało mniej niż 3 miesiące. Dokument przewiduje, że podatnik korygujący deklarację podatkową, nie będzie musiał pisać i wysyłać organom skarbowym uzasadnienia korekty, chyba że zostanie o to poproszony.
Uchylone mają zostać też uciążliwe - według firm - obowiązki administracyjne związane z _ korektą kosztów _ w podatkach dochodowych oraz wprowadzone regulacje umożliwiające kontrolę ksiąg w miejscu, gdzie są prowadzone. Poza tym w projekcie znalazły się także regulacje zmierzające do zmniejszenia kosztów funkcjonowania administracji podatkowej.
Minister w Kancelarii Prezydenta Olgierd Dziekoński poinformował dziennikarzy, że kancelaria jeszcze we wtorek powinna wysłać podpisany przez prezydenta projekt do Sejmu.
Prezydent przyznał, że lepiej by było, gdyby zmiana była regulacją dotyczącą całej Ordynacji podatkowej, niemniej - jego zdaniem - jest oczywiste, że w ciągu kilku miesięcy nowej ustawy nie da się napisać w sposób sensowny i spójny wewnętrznie. Komorowski zaznaczył, że można ją jednak poprawić w kilku istotnych elementach. _ - I taka jest rola tej nowelizacji _ - wyjaśnił.
Przypomniał, że rząd planuje przygotowanie nowej Ordynacji podatkowej, ale termin zakończenia tych prac może być bardzo odległy. Tymczasem przygotowany przez Kancelarię Prezydenta projekt jest _ dobrym krokiem w dobrą stronę _.
Rewolucyjna zmiana
Wprowadzenie do Ordynacji podatkowej zasady, zgodnie z którą wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść podatnika, to wręcz rewolucja - uważa radca prawny, wiceprzewodniczący Rady Podatkowej przy Konfederacji Lewiatan Rafał Iniewski.
_ - To wyjątkowy projekt. Po pierwsze wyjątkowy pod względem historycznym, bowiem to jedyny znany mi projekt, który jest całkowicie pozytywnie nastawiony na prawa podatnika. Nie przypominam sobie w historii nowelizacji ustaw podatkowych zmiany, która byłaby tak jednoznacznie nakierowana na prawa podatnika _ - powiedział Iniewski.
Radca prawny zaznaczył, że jest to niewątpliwa wartość propozycji przygotowanych w Kancelarii Prezydenta. Wskazał, że dotychczas nawet jak opracowywano dobre dla podatników rozwiązania, to _ dla równowagi _ zawsze znajdowało się wśród nich kilka regulacji profiskalnych.
_ - Wprowadzenie zasady "in dubio pro tributario" jest wręcz rewolucyjne _ - ocenił członek Rady Podatkowej. Wyjaśnił, że jest to zasada postulowana w doktrynie prawa podatkowego od dawna, niemniej nie jest dominującym poglądem w orzecznictwie.
_ - To bardzo ważna dyrektywa interpretacyjna, zapis, który ustawia wręcz sposób interpretacji przepisów. Wprowadzenie tej zasady na poziom ustawowy jest na tyle rewolucyjne, że nie chce mi się wierzyć, iż zapis ten zostanie ostatecznie uchwalony _ - dodał.
Zmiany w dobrym kierunku, ale...
Zmiany w dobrym kierunku, ale nie wystarczające. Tak ekspert Patrycja Kowalczyk z kancelarii Crido Taxand ocenia prezydenckie propozycje zmian w ordynacji podatkowej.
- _ Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatników wydaje się być istotną zmianą, ponieważ do tej pory nie była ona wprost zapisana w Ordynacji podatkowej. Natomiast w orzecznictwie sądów była ona niekiedy wykorzystywana. To znaczy sądy administracyjne powoływały się na tę zasadę, choć nie była ona zapisana w przepisach wprost _- mówi Kowalczyk.
Ekspert zaznacza, że propozycja Bronisława Komorowskiego przynosi szereg ułatwień w rozliczaniu podatków.
- _ Kiedy podatnik składa korektę deklaracji podatkowej, ma obowiązek uzasadnienia przyczyny tej korekty. Jeśli mamy do czynienia z drobnymi zmianami, to wydaje się, że składanie takiego uzasadnienia przyczyn jest zbędne. Natomiast zgodnie z tą postulowaną zmianą to nie będzie tak, że tego uzasadnienia przyczyn korekty nie będzie można złożyć. Jeśli podatnik uzna, że zmiana jest na tyle duża albo wymaga wyjaśnienia, to będzie mógł złożyć takie uzasadnienie _ - wyjaśnia Kowalczyk.
Ekspertka podkreśla, że zmiany ułatwią życie zarówno firmom jak i zwykłym Polakom. Prezydencki projekt opracowany został w ramach Forum Debaty Publicznej. Nad ordynacją podatkową pracuje także resort finansów.
Nowa Ordynacja podatkowa konieczna?
Prace nad stworzeniem nowej Ordynacji podatkowej - zapowiedzianej w expose premier Ewy Kopacz - zaczęła niedawno powołana specjalnie w tym celu Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego. Jej przewodniczący prof. Leonard Etel powiedział pod koniec listopada, że za cztery miesiące mają być gotowe wstępne założenia do nowej ordynacji podatkowej, a w ciągu następnych dwóch lat zostanie przygotowany projekt nowej ustawy. Jego zdaniem wskazany termin wystarczy na przygotowanie nowego, dobrego aktu prawnego. Powinien on jednak mieć jak najdłuższe vacatio legis, co najmniej półroczne.
Przewodniczący komisji uważa, że obecna Ordynacja podatkowa powinna zostać zastąpiona nową ustawą, która będzie zawierać katalog ogólnych zasad prawa podatkowego, uporządkuje przepisy, wprowadzi do nich niezbędne instytucje oraz wyważy interesy fiskusa i podatnika.
Minister finansów Mateusz Szczurek mówił w listopadzie podczas uroczystości wręczenia aktów powołania na członków komisji, że w nowej ustawie trzeba będzie połączyć interesy czasami sprzeczne, czyli podatników i sektora finansów publicznych. Według niego nowe przepisy powinny też być zachętą dla podatników, którzy wahają się, czy uczciwie regulować swoje zobowiązania, czy nie.
O nowe przepisy z zakresu prawa podatkowego, które miałyby poprawić relacje na linii urząd skarbowy - podatnik, szczególnie zabiegało Ministerstwo Gospodarki pod kierownictwem wicepremiera Janusza Piechocińskiego z PSL. W październiku resort gospodarki przekazał MF rekomendacje do przygotowania nowej ordynacji. Powstały one przy współudziale partnerów społecznych, propozycje rozwiązań były formułowane na podstawie ich opinii i doświadczeń.
Czytaj więcej w Money.pl