Osoba współpracująca. Kto to jest?
W kwestii zagadnienia dotyczącego tego, kim jest osoba współpracująca, podpowiada nam ustawa o ubezpieczeniach społecznych. Może nią być żona, mąż, córka, syn, a także rodzice czy też macocha lub ojczym. Ważne by te osoby prowadziły wspólnie gospodarstwo domowe.
Nie jest ważne, czy pomoc członka rodziny jest świadczona nieodpłatnie, czy może podpisaliśmy wspólnie jakąś umowę, np. umowę o pracę. Jeśli pozostaje z nami we wspólnym gospodarstwie domowym, to zawsze będzie uznana za osobę współpracującą. Ciekawostką jest to, że ZUS nie uważa rodzeństwa za osoby współpracujące.
Osoba współpracująca nie musi mieć umowy, jeśli pomaga w firmie. Jeśli jednak zdecydujemy się taki dokument podpisać, to za osoby współpracujące, które są zatrudnione na etacie albo pomagają nam bezpłatnie, trzeba będzie płacić składki ZUS. I to w wysokości takiej samej jaką płacą przedsiębiorcy.
Jeśli przedsiębiorca korzysta z preferencyjnego ZUS-u, to za osobę współpracującą i tak zapłaci tzw. "duży ZUS". Dla przypomnienia: jest to kwota nie mniejsza niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, które wylicza GUS.
Jeśli natomiast z osobą współpracującą przedsiębiorca podpisze umowę zlecenie, to składki ZUS będą obliczane tak samo, jakby był to pracownik obcy. Po prostu w takim przypadku traktuje się członka rodziny jak normalnego zleceniobiorcę, a nie jak osobę, która współpracuje z przedsiębiorcą.
Jak zgłosić do ZUS-u osobę współpracującą?
Na zgłoszenie do ZUS-u osoby współpracującej przedsiębiorca ma 7 dni od chwili, gdy rozpoczęła się współpraca. Wtedy też powstaje obowiązek ubezpieczenia. Korzystamy wtedy z formularza ZUS ZUA. Dodatkowo trzeba też będzie wypełnić dokument ZUS ZFA. Jest to spowodowane tym, że przedsiębiorca stanie się od tej chwili również płatnikiem składek za drugą osobę.
Ile może pracować w firmie osoba współpracująca? Nie jest to określone w przepisach. Uznaje się więc, że tyle ile potrzeba albo tyle, na ile umówią się obie strony. Może to być więc pomoc sporadyczna, ale i taka wykonywana codziennie.
Jak rozliczyć wynagrodzenie osoby współpracującej?
Jeśli przedsiębiorca wypłaca osobie współpracującej wynagrodzenie, to nie można tych wydatków zaliczyć do kosztów prowadzenia działalności. To zupełnie inaczej jak w przypadku pracownika, który nie jest spokrewniony z przedsiębiorcą.
Niemożność zaliczenia wynagrodzenia osoby współpracującej do kosztów dotyczy też sytuacji, gdy współpracującym jest małżonek, a między nim a przedsiębiorca jest rozdzielność majątkowa. Trzeba pamiętać, że wynagrodzenie, które jest wypłacane osobie współpracującej, musi być zbliżone do rynkowego. Jeśli będzie za niskie, może je zakwestionować urząd skarbowy.
Jeśli osoba współpracująca pracuje na rzecz firmy za darmo, to przedsiębiorca nie musi składać deklaracji, które są związane z opodatkowaniem dochodu osoby współpracującej.
Jak już wspomnieliśmy, przedsiębiorca nie będzie mógł kosztów poniesionych na wynagrodzenie osoby współpracującej rozliczyć jako wydatku związanego z działalnością firmy. Płacenie za pracę osobie współpracującej jest rozumiane jako uzyskiwaniem dochodu. Trzeba więc zapłacić od tego wynagrodzenia podatek. Może więc w takiej sytuacji dojść do podwójnego opodatkowania, najpierw dochodu przedsiębiorcy, a potem osoby współpracującej.