Kampania wyborcza – czym jest i ile trwa?

Kampanie wyborcze są przeważnie okresem dużej aktywności polityków. Co to jest? Czym jest kampania wyborcza? Mianem tym zwykło się określać ogół działań, jakie kandydat lub partia polityczna prowadzą dla uzyskania poparcia. Pozwala ona na zrealizowanie również celów pośrednich. Nierozerwalnie kampania wyborcza związana jest z okresem poprzedzającym wszystkie demokratyczne wybory. 

W ramach takiej kampanii prowadzona jest z wykorzystaniem różnych metod agitacja wyborcza. Jej definicja znalazła się w Kodeksie wyborczym (art. 105). Wskazano w nim, że polega ona na nakłanianiu lub zachęcaniu publicznie do głosowania w określony sposób. W szczególności agitację przeprowadzają np. kandydaci na posłów, senatorów czy Prezydenta RP, by przekonać wyborców do oddania na nich głosu. Agitację można prowadzić jedynie od chwili, kiedy właściwy organ zostanie zawiadomiony o utworzeniu komitetu wyborczego na zasadach, w formach i w miejscach, które określone są w przepisach. 

Zgodnie z art. 104 Kodeksu wyborczego kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia organu właściwego o terminie wyborów. Kończy się dokładnie na 24 godziny przed dniem głosowania, kiedy wprowadzana jest "cisza wyborcza" – nie można wtedy agitować. 

Prowadzeniem kampanii wyborczej w związku z wyborami określonego typu zajmują się powołane do tego celu komitety. W ich skład wchodzą zespoły osób, które w imieniu partii lub wyborców wykonują określone czynności. To oni zgłaszają kandydatów do wyborów. 

W ramach realizowanych kampanii wyborczych komitety te dążą do odniesienia sukcesu w głosowaniu. W Polsce można zakładać różne rodzaje komitetów wyborczych, w tym:

• komitet wyborczy partii politycznej;
• koalicyjny komitet wyborczy, wymagający co najmniej 10 osób wskazanych przez organy upoważnione do reprezentowania partii na zewnątrz;
• komitet wyborczy wyborców, złożony z co najmniej 15 obywateli mających prawo do wybierania, czyli bierne prawo wyborcze. 

By móc założyć jeden z takich komitetów, trzeba za pośrednictwem organu uprawniającego do reprezentacji na zewnątrz powiadomić Państwową Komisję Wyborczą o zamiarze zgłoszenia swoich kandydatów. Wskazuje się imiennie osoby oraz pełnomocnika wyborczego, a także pełnomocnika finansowego komitetu. Należy przy tym podkreślić, że zgłoszenie to jest niezbędne, by komitet wyborczy mógł przystąpić do kampanii. 

Komitet wyborczy wyborców można założyć, jeśli zbierze się co najmniej 1000 podpisów obywateli, którzy mają prawo do wybierania i popierają powstanie danego związku. 

Każdy z wymienionych komitetów ma prawo do rozpoczęcia swojej działalności dopiero po wydaniu zawiadomienia o powołaniu przez PKW. Trafia ono do pełnomocnika wyborczego po okresie 3 dni od złożenia niezbędnych dokumentów, o ile nie ma w stosunku do niego żadnych zastrzeżeń ze strony przepisów prawa. 

Tematem kontrowersyjnym, ale jednocześnie bardzo interesującym dla wszystkich wyborców jest to, w jaki sposób finansowane są kampanie. Budżet może składać się z kilku źródeł, ale zależy to od typu komitetu. 

Jeśli chodzi o komitety wyborcze partii politycznych, to dysponować mogą one jedynie funduszem wyborczym utworzonym na podstawie przepisów ustawy o partiach politycznych. Podobnie jest w przypadku koalicji wyborczej.

Natomiast w przypadku komitetów wyborczych organizacji czy wyborców to obywatele polscy posiadający stałe miejsce zamieszkania na terenie RP mogą złożyć się na kampanię. Komitety te mogą również zaciągać kredyt bankowy na cele wyborcze. 

Inaczej jest, jeśli chodzi o organizację wyborów prezydenckich, a w związku z nimi kampanii wyborczych kandydatów na głowę państwa. Środki finansowe mogą pochodzić z:

• wpłat od obywateli zamieszkałych na terenie RP,
• funduszy wyborczych partii politycznych,
• kredytów bankowych zaciąganych wyłącznie na cele wyborcze.

Środki te powinny być prowadzone jedynie na jednym rachunku. W każdym komitecie musi być wyznaczona osobna odpowiadająca za finansowanie kampanii wyborczej, tj. pełnomocnik finansowy.