Na jakim etapie jest budowa CPK?

Pierwszy etap lotniska CPK, czyli dwie równoległe drogi startowe i infrastruktura do obsługi 40 mln pasażerów, ma zostać uruchomiony w 2028 r. Następnie hub będzie rozbudowywany tak, by w 2060 r. mógł obsługiwać do 65 mln pasażerów. Projekt koncepcyjny terminala pasażerskiego, dworca kolejowego i węzła przesiadkowego, który został zaprezentowany na początku lipca, to owoc pracy ponad 300 projektantów, inżynierów i ekspertów. W spółce CPK trwają już zaawansowane prace nad projektem budowlanym, który ma być gotowy jeszcze w tym roku.

Projektant z międzynarodowym doświadczeniem

Terminal CPK ma mieć powierzchnię ok. 400 tys. mkw. To tak, jakby zestawić razem trzy Pałace Kultury. – Do tego dochodzi dworzec kolejowy o pow. ok. 65 tys. mkw. i dworzec autobusowy, na który przewidziany jest teren o powierzchni ponad 15 tys. mkw. – przypomina Krzysztof Górnicki, Senior Partner w pracowni Foster + Partners. Pełni ona rolę master architekta CPK, a ma doświadczenie w projektowaniu hubów m.in. w Pekinie, Dosze i Hongkongu.

Centrum terminala CPK to będzie atrium: przestrzeń o powierzchni Rynku Starego Miasta w Warszawie, która pod jednym dachem połączy część przesiadkową dla pasażerów lotniska, dworca kolejowego i autobusowego. Inwestor i projektant postawili jako priorytet wygodę użytkowników lotniska. Cel: dystans do przejścia dla pasażerów powinien być jak najkrótszy, a orientacja w terenie intuicyjna. Terminal pasażerski jest pomyślany tak, żeby skrócić czas przesiadek (także między Strefą Schengen, która znajdzie się na poziomie +12 metrów i Non-Schengen na dolnym poziomie +6 metrów).

Na dworzec kolejowy CPK składa się sześć podziemnych peronów (12 torów) obsługujących pociągi regionalne i dalekobieżne, w tym Kolei Dużych Prędkości (KDP). Przejście z dworca do terminala lotniskowego będzie się odbywało pod dachem, bez wychodzenia na zewnątrz. W tle toczą się inne kluczowe prace projektowe. Np. projektant inżynierii lądowej libańsko-amerykańskie konsorcjum Dar, finalizuje prace nad projektem koncepcyjnym dróg startowych, dróg kołowania i płyt postojowych.

Wśród licznych przetargów CPK otwarte są oferty na projektowanie obiektów towarzyszących, w tym na wieżę kontroli ruchu lotniczego. Jej wysokość może wynieść do 105 metrów, czyli ponad dwa razy więcej niż ma najwyższa obecnie wieża lotnicza w Polsce, która znajduje się w porcie lotniczym w Katowicach.

Duży sukces PDN. Zdecydowało się wielu mieszkańców

Na terenie inwestycji odbywają się wykupy nieruchomości za sprawą Programu Dobrowolnych Nabyć. Spółka przedstawia bowiem następujące oferty: płaci 120 proc. wartości rynkowej gruntów oraz 140 proc. wartości budynków. Inny możliwy sposób wyceny sprzedawanej nieruchomości to wartość odtworzeniowa bez uwzględnienia stopnia zużycia.

W związku z tym do PDN zgłosiło się dotychczas ponad 1300 właścicieli posiadających ponad 3550 ha. Z tego umowy zostały podpisane na prawie 950 ha, a liczba transakcji stale rośnie: kolejne albo czekają na akty notarialne, albo są na etapie protokołów uzgodnień, albo zaawansowanych negocjacji. Do PDN zgłoszonych jest już ponad 80 proc. nieruchomości zabudowanych z terenu pierwszego etapu CPK.

Od kilku miesięcy trwają rozbiórki, które zakończyły się na ponad 20 nieruchomościach w gminach Baranów, Teresin i Wiskitki. Jeśli wziąć pod uwagę roboty rozbiórkowe oraz te, które są w przygotowaniach i w realizacji, to łącznie daje 250 obiektów. A to wcale nie koniec. Spółka CPK otworzyła też oferty w przetargu na kolejny etap rozbiórek obejmujący łącznie ponad 1100 budynków. Mieszkańcy mogą skorzystać z oferty zorganizowanych i finansowanych przez CPK przeprowadzek. Dotychczas spółka zorganizowała i sfinansowała 40 takich operacji, a kolejne są zaplanowane na najbliższe tygodnie. Od lipca odbywają się też przeprowadzki specjalistyczne, które obejmują transport np. ciężkiego sprzętu rolniczego. Od ubiegłego roku toczą się odwierty i sondowania geologiczne na potrzeby projektowe i budowlane, które dotyczą w sumie kilkuset lokalizacji. Celem jest zbadanie jakości i nośności podłoża na potrzeby prac projektowych i budowlanych.

Jest decyzja środowiskowa, Plan Generalny i promesa z ULC

Na obszarze wielokrotnie większym niż lotnisko odbyły się też badania środowiskowe na potrzeby raportu oddziaływania na środowisko, który liczył sobie ponad 20 tys. stron i był elementem wniosku do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie.

W lipcu RDOŚ wydał wyczekiwaną decyzję środowiskową - z rygorem natychmiastowej wykonalności. To zielone światło dla budowy CPK. Decyzja umożliwia zwiększenie zakresu prac trwających w terenie. Dzięki niej będzie można prowadzić dodatkowo m.in. wycinki, prace geologiczne, archeologiczne i konserwatorskie. Także w lipcu Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC) wydał promesę zezwolenia na budowę lotniska – to kolejny ważny element z proceduralnej układanki. W czerwcu Minister Infrastruktury zatwierdził Plan Generalny CPK, który określa plan rozwoju portu lotniczego do 2060 r.

Jeśli dodamy do siebie decyzje: RDOŚ, ULC i resortu infrastruktury, to otwierają się drzwi do złożenia wniosku do Wojewody Mazowieckiego o wydanie decyzji lokalizacyjnej, co powinno wydarzyć się jesienią. Tempo procedur zależy od Wojewody, ale inwestor CPK zakłada w swoich harmonogramach, że jest możliwe jej pozyskanie jeszcze w tym roku. Kolejnym krokiem będzie wniosek o pozwolenie na budowę.

Zaawansowane inwestycje kolejowe w całej Polsce

Spółka CPK przygotowuje budowę łącznie ok. 2000 km nowych linii, z czego dla trzech czwartych z nich są gotowe albo w przygotowaniu studia wykonalności. Dla ponad 450 km trwają już prace projektowe. Priorytetem inwestycyjnym jest odcinek między Warszawą i Łodzią, który powinien być przejezdny jednocześnie z pierwszym etapem lotniska. To element kolejowego "igreka" czyli trasy KDP, która połączy Warszawę, CPK i Łódź z Wrocławiem i Poznaniem.

Za sprawą trwających postępowań przetargowych spółka CPK będzie niebawem gotowa do zlecania przygotowawczych prac budowlanych na "igreku" (najpierw dla odcinka Warszawa – Łódź, a następnie Łódź – Wrocław). Chodzi o rozbiórki i wycinki oraz prace geologiczne i archeologiczne. Najbardziej zaawansowana część Programu Kolejowego CPK to tunel dalekobieżny w Łodzi, który znajdzie się na zachód od stacji Łódź Fabryczna i jest kluczowy dla zapewnienia możliwości szybkiego przejazdu przez to miasto w ramach "igreka". Pozwolenia i decyzje są, trwają przetargi na wykonawców, w związku z tym prace budowlane powinny ruszać przed końcem roku.

Środki na CPK z Unii Europejskiej i od zagranicznego inwestora

Inwestycje kolejowe CPK w 100 proc. wpisują się w unijne plany i strategie transportowe, a większość z nich została wpisana na listę korytarzy transeuropejskich TEN-T. W 2021 r. spółka uzyskała ok. 110 mln zł na projekt tunelu dalekobieżnego w Łodzi i na studia wykonalności dla odcinka: Warszawa - Łódź - Poznań. W czerwcu tego roku Komisja Europejska przyznała CPK 290 mln zł na opracowanie pełnej dokumentacji niezbędnej do rozpoczęcia prac między Warszawą i Łodzią.

W końcowej fazie jest wybór partnera strategicznego, czyli udziałowca w spółce, która będzie odpowiadać za budowę i zarządzanie lotniskiem CPK. Warunek jest taki, że Skarb Państwa zachowa kontrolę właścicielską, czyli co najmniej 51 proc. udziałów. Swój udział w postępowaniu ujawniło dotychczas dwóch z trzech kandydatów: francuska Grupa Vinci, jeden z największych operatorów lotnisk na świecie, i Port Lotniczy Incheon (IIAC) z Korei Południowej, który znajduje się w czołówce najlepszych hubów świata, według rankingu Skytrax.