Plan finansowy NFZ na 2026 rok. Czy 26 mld zł dotacji wystarczy?

Z planu finansowego wynika, że planowane przychody NFZ na 2026 rok wynoszą 217,4 miliarda złotych, z czego przychody netto łącznie z dotacją z budżetu to ponad 214 mld zł. To wzrost o 9 proc. w porównaniu do pierwotnego planu finansowego na rok 2025, który zakłada wydatki na poziomie niemal 198 mld zł. Ttaki wzrost ma odzwierciedlać rosnące potrzeby systemu ochrony zdrowia oraz planowane reformy strukturalne.

Podstawowym źródłem finansowania pozostają składki na ubezpieczenie zdrowotne, które w 2026 roku mają wynieść 184,3 mld zł, stanowiąc 84,8 proc. wszystkich przychodów Funduszu. Składki mają pochodzić głównie z ZUS (179,8 mld zł) oraz KRUS (4,5 mld zł). Prognoza dotycząca składek uwzględnia wskaźniki makroekonomiczne, w tym 6,7-proc. dynamikę przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Najważniejszym pytaniem dotyczącym planu było: jak duża będzie dotacja podmiotowa z budżetu państwa? Ma ona wynieść 26 mld zł (to 12 proc. przychodów). O takiej kwocie pisał dwa dni temu serwis rynekzdrowia.pl. Dotacja ta ma charakter wyrównawczy i służy uzupełnieniu środków na ochronę zdrowia do wysokości minimalnej wynikającej z obowiązujących przepisów (tzw. ustawa nakładowa), które zakładają wzrost wydatków na ochronę zdrowia do 7 proc. PKB.

W tym roku planowano dotację na poziomie 18,3 mld zł, ale już do tej pory z budżetu popłynęło ponad 22 mld zł, a minister zdrowia Izabela Leszczyna zapowiada kolejną transzę. Łącznie NFZ do końca roku ma zasilić jeszcze 11 mld zł.

Zgodnie z naszą rekomendacją 2,5 mld zł jest w NFZ, pochodzi z tzw. funduszu zapasowego, dlatego od tych dodatkowych 11 mld zł te 2,5 mld zł trzeba odjąć. Zostaje więc około 8,5 mld zł - i to będzie ta dodatkowa dotacja budżetowa do NFZ - tłumaczyła Leszczyna w wywiadzie dla money.pl.

A to oznacza, że dotacja na przyszły rok ma być niższa, niż ostatecznie będzie w tym roku, co zapowiada, że obecnie założony poziom może okazać się za niski. W samym planie jest nawet zastrzeżenie: "Wysokość dotacji na kolejnych etapach planowania budżetu na rok 2026 r. może ulec zmianie, a jej ostateczna wysokość będzie zależna między innymi od decyzji, które zostaną podjęte w trakcie prac budżetowych".

Szacujemy, że dotacja jest niedoszacowana o około 25 mld zł. Wiceprezes NFZ Jakub Szulc w ostatnim wywiadzie dla "Rzeczpospolitej" powiedział, że czwarty kwartał tego roku zostanie w części sfinansowany z planu na 2026 r. A z powodu zmiany ustawy o finansach publicznych NFZ jest w limicie reguły wydatkowej, więc dodawanie pieniędzy w przyszłym roku nie będzie tak łatwe jak do tej pory - komentuje w rozmowie z money.pl Wojciech Wiśniewski z Federacji Przedsiębiorców Polskich, współautor opracowania o luce w wydatkach na ochronę zdrowia.

Plan zakłada również wykorzystanie środków z funduszy celowych. Z Funduszu Medycznego 2,6 mld zł ma być przeznaczone na finansowanie m.in. nadwykonań świadczeń dla dzieci, technologii lekowych wysokiej wartości klinicznej, ratunkowego dostępu do technologii lekowych. Z opłaty cukrowej oraz od sprzedaży alkoholu ma wpłynąć 1,8 mld zł.

Jeśli chodzi o wydatki, to koszty świadczeń opieki zdrowotnej mają wynieść 201,2 mld zł (92,6 proc. całkowitych wydatków) i mają być niemal o 10 proc. wyższe niż w planie na ten rok. Przy czym w strukturze tych kosztów największe znaczenie mają:

• leczenie szpitalne: 100,1 mld zł (46,1 proc. kosztów świadczeń),
• podstawowa opieka zdrowotna: 22,8 mld zł (10,5 proc. kosztów świadczeń),
• ambulatoryjna opieka specjalistyczna: 17,5 mld zł (8 proc. kosztów świadczeń),
• programy lekowe: 15,3 mld zł,
• koszty refundacji leków: 12,3 mld zł.

Plan zakłada znaczący wzrost nakładów na podstawową opiekę zdrowotną - o 115,9 proc. w porównaniu do roku 2025. Ma to być m.in. związane ze strategią tzw. "odwracania piramidy świadczeń", mającej na celu przeniesienie ciężaru opieki z lecznictwa szpitalnego do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i podstawowej opieki zdrowotnej.

Duży wzrost planowany jest w opiece psychiatrycznej i leczeniu uzależnień - o 133,9 proc., tj. do poziomu 6,9 mld zł. Ma to być odpowiedź na rosnące potrzeby społeczne w tym obszarze, realizująca zapowiedzi wzmocnienia opieki psychiatrycznej. Resort zdrowia poinformował właśnie o rozstrzygnięciu konkursu w ramach Funduszu Medycznego na inwestycje w psychiatrii. Do 53 ośrodków na terenie całej Polski trafi prawie 3,2 mld zł. Środki zostaną przeznaczone na infrastrukturę.

Biorąc pod uwagę algorytm podziału środków między oddziały wojewódzkie NFZ (bazujący m.in. na strukturze demograficznej i ryzykach zdrowotnych), największe pieniądze przypadną oddziałom: mazowieckiemu (22,1 mld zł), śląskiemu (17,1 mld zł), wielkopolskiemu (13,6 mld zł) i małopolskiemu (13,1 mld zł). Plan przewiduje utworzenie rezerwy ogólnej w wysokości 1,8 miliarda złotych (1 proc. planowanych składek), a także szereg rezerw celowych.

Plan NFZ został oparty na wskaźnikach makroekonomicznych zgodnych z założeniami budżetu państwa na 2026 rok, zakładających:

• wzrost przeciętnego wynagrodzenia o 6,7 proc.,
• inflację na poziomie 3 proc.,
• wzrost minimalnego wynagrodzenia o 3 proc.

Grzegorz Osiecki i Tomasz Żółciak, dziennikarze money.pl