Udział w debacie wzięli:
- Paweł Kwieciński, Dyrektor Biura Programowego Polskiego Radia, Polskie Radio
- Marta Wierzbowska-Kujda, Redaktor Naczelna, Teraz Środowisko
- Kuba Wiech, Zastępca Redaktora naczelnego, Energetyka24
- Przemysław Białkowski, Redaktor naczelny Zielonej Interii, Zielona Interia
- Jacek Ławrecki, Dyrektor ds. Komunikacji, Fortum Power and Heat Polska
- Grzegorz Walijewski, Rzecznik Prasowy, Z-ca Dyrektora Centrum Hydrologicznej Osłony Kraju, IMGW
Moderator: Agnieszka Zaręba, RadioZET.pl
Informacja kontra edukacja
Paweł Kwieciński został zapytany o to, jaką rolę wobec zmian klimatycznych powinny przyjąć media.
– W zasadzie nie ma jednej roli. Media są takim miejscem gdzie spotykają się wszyscy. Spotyka się słuchacz, biznes, organizacje pozarządowe, przedstawiciele władz samorządowych, rządowych. Wszyscy spotykają się w mediach i mają w mediach mają możliwość wymiany tego wszystkiego, co dla nich jest ważne, istotne i cenne. Oczywiście media informują, są nośnikiem wiedzy, żeby te informacje mogły być przez naszych odbiorców zrozumiałe. Media to w moim rozumieniu także forum aktywizacji pewnych postaw.
Zwrócił ponadto uwagę, że inicjatywy i pomysły przekazywane na Szczycie Klimatycznym koniec końców i tak dotrą do zwykłego odbiorcy za pośrednictwem mediów.
Następnie głos w tym temacie zabrała Marta Wierzbowska-Kujda:
– Dzisiaj został opublikowany apel naukowców o to, żeby informacji o danych naukowych o zmianach klimatu nie ignorować. I myślę, że tutaj ja upatruję roli mediów w tym, by informacje od naukowców przekazywać, ale żeby ona była podana w taki sposób, który pozwoli ją zrozumieć.
Dodała, że rolą mediów jest przekazywać informacje i pokazywać ścieżki, a nie straszyć ludzi.
Prawda nie leży po środku
Z mniejszym optymizmem o obecnej roli mediów wypowiedział się Kuba Wiech:
– Media nigdy nie pełniły tylko roli informacyjnej, zawsze stała za nimi pokusa wpływu, formowania sięgającego dalej niż sfera informacyjna. Pytając dziennikarzy o to, jaką mamy rolę łatwo spijać sobie z dziubków, mówić, że wszystko jest wspaniale, zwiększamy swój zakres słownictwa, edukujemy się itd. I to też jest prawda, ale niestety bywa różnie, bywa też źle. To rozerwanie połączenia między nauką a społeczeństwem jest winą dziennikarzy, którzy ulegli pokusie sięgania po treści kontrowersyjne, sprzeczne z tym, co mówią naukowcy, celem wzbudzenia zainteresowania swoimi portalami, gazetami, telewizjami itd. Takim modelowym przykładem jest sadzanie po jednej stronie profesora klimatologii, który jest ekspertem w swojej dziedzinie, ale nie jest mówcą, nie ma opracowanych taktyk czy strategii retorycznej, nie potrafi może dostatecznie dobrze przedstawiać swoich racji tak żeby ktoś, kto nie ma na co dzień nic wspólnego ze światem naukowym wiedział, czym się różni teoria naukowa od teorii rozumianej potocznie. A po drugiej stronie media często sadzają np. polityka, czyli osobę, która w dużej mierze oparła swoją karierę na darze wymowy, na darze przedstawiania swoich racji, argumentowania za nimi, docierania do swoich wyborców i ma opanowane te techniki społeczne, komunikacji do tego stopnia, że jest mu bardzo łatwo nawet w sytuacji, w której on nie ma racji pokazać jakoby stał na właściwym stanowisku i przekrzyczeć czy za pomocą sztuczek erystycznych zagłuszyć głos prawdziwego eksperta. To jest odpowiedzialność nasza, dziennikarzy.
Ocenił, że działalność mediów w tym zakresie jest szkodliwa i niebezpieczna dla wspólnoty. O dojściu do przekonania o edukacyjnej roli mediów, opowiedział
Przemysław Białkowski: – Pamiętając starą szkołę dziennikarską i przez wiele lat hołdując tej zasadzie, że jest to informowanie, a nie narzucanie jakiegoś poglądu, światopoglądu, edukowanie. I tak bym przez wiele lat mówił, ale teraz ten krok dalej jestem w stanie postawić. Albo może pół kroku. Odnosząc się do przykładu zapraszania. Politycy to jeszcze pół biedy, ale możemy wyobrazić sobie skrajną sytuację zaproszenia wspomnianego profesora klimatologa i kogoś, kto jest jawnym denialistą. I wtedy w redakcji branżowej, w redakcji, która zajmuje się tematami szeroko pojętej ekologii, nie widzę sensu takiej dyskusji.
Jego zdaniem redakcje branżowe i specjalistyczne powinny założyć pewne ramy edukacyjne, zwykle przekładając ten ciężar na zapraszanych gości.
Misja w czasach click-baitu
Spojrzenie z obrzeży świata mediów przedstawił Jacek Ławrecki:
– Może mam komfortową tutaj pozycję, bo ja nie jestem dziennikarzem, wobec czego łatwo mi mówić o oczekiwaniach odnośnie rzetelnego dziennikarstwa(...) Rozmawiamy dwadzieścia minut, a jeszcze nie padło słowo misja, ani słowo służba. A dla mnie dziennikarstwo to jednak jakoś misja i informacyjna i edukacyjna. Nie da się chyba tego w obecnych czasach rozdzielić. Wydaje mi się, że transformacji klimatycznej nie przeprowadzimy bez rzetelnego dziennikarstwa, takiego dziennikarstwa sprawdzającego, opartego na faktach, nie obliczonego na lajki i kliknięcia, tylko dziennikarstwa, które chce swojemu czytelnikowi, widzowi coś powiedzieć: jak ten świat wygląda.
Zwrócił uwagę, że inwestujący w zielony biznes często słyszą od ludzi, że coś robią, bo chcą robić pieniądze. Oczywiście jest to prawdą, ale nie całą. W tym miejscu powinien pojawić się jego zdaniem dziennikarz i dokładnie sprawdzić, czy owa działalność rzeczywiście przyczynia się do poprawy środowiska, czy jest tylko greenwashingiem. Paweł Kwieciński odniósł się do przedmówców stwierdzając, że wszyscy tęsknimy za dziennikarstwem, które łączy kropki.
Jako ostatni wypowiedział się Grzegorz Galijewski:
– Mówiono tutaj wiele o takim rzeczowym dziennikarstwie i cieszy mnie to, że tęsknimy za tym i chcemy do tego wrócić. W takiej instytucji jaką jest IMGW my dajemy informację, która jest potwierdzona naukowo, jest rzetelna, jest prawdziwa i nie jest fake newsem lub click-baitem. Mówiliśmy troszkę o pewnych terminologiach, które są używane. Mamy np. swoje social media, to też są media, i informujemy młodsze społeczeństwo, ale nie używamy w nim sformułowań typu bestia ze wschodu czy fala kulminacyjna. Bo takiego czegoś takiego nie ma. Mówimy napływ chłodnego powietrza ze wschodu, mówimy o kulminacji wezbrania, mówimy o powodzi. Używamy takiego sformułowania, jakie daje nam nauka.
W toku dalszej dyskusji rozmawiano o tym, jak nie zarzucić poprawności naukowej, ale nie stracić odbiorców. Przemysław Białkowski wyraził nadzieję, że merytoryczne treści muszą być także przede wszystkim atrakcyjne.
Paweł Kwieciński zwrócił uwagę, że istotne jest, by wszystkie podmioty były zainteresowane dostępem do uwagi publicznej. Odniósł wrażenie, że wiele NGO-sów dotyczących ochrony środowiska paradoksalnie mało interesują się odbiorcami mediów. Pojawiają się głównie wtedy, gdy walczą o 1 proc. z podatków. Dodatkowo to, co trafia do mediów często jest powielane aż do znużenia, jak np. nastolatka, która zmienia świat [Greta Thunberg – dop.].
Przemysław Białkowski nie zgodził się z nim twierdząc, że to właśnie "nastolatka, która zmienia świat" była powiewem świeżości. Zwrócił też uwagę na nowe pokolenie tzw. aktywistów, którzy mogą docierać do odbiorców, do których nie dociera przekaz profesorski czy ekspercki.
Marta Wierzbowska-Kujda stanęła w obronie NGO’s mówiąc, że do jej redakcji trafia wiele organizacji ze swoim przekazem.
Kuba Wiech zabrał głos mówiąc, że brakuje w tej dyskusji zwykłego Kowalskiego. Dziennikarze nawet chcąc wyjść poza bańki informacyjne, sami w nich żyją. Na bazie swojego doświadczenia, powiedział że wielokrotnie się zdziwił, gdy spotykał się w Polsce z niewiedzą o tym, co to jest North Stream, choć kwestia jego wielokrotnie pojawiała się w mediach.
Jacek Ławrecki powiedział, że przekazywanie danych dziennikarzom przypomina pracę tłumacza, bo trzeba mediom przekazać informacje już przetworzoną, najlepiej z pewną receptą na dotarcie do docelowego odbiorcy. Do tego głosu przychylił się Grzegorz Walijewski, mówiąc że np. komunikaty IMGW są potem podawane w całości przez media.
Dowiedz się więcej:
OBSERWUJ TOGETAIR na:
Facebook https://www.facebook.com/TOGETAIR2022
Twitter https://twitter.com/togetair
YouTube TOGETAIR
DZIĘKUJEMY, ŻE JESTEŚCIE Z NAMI: TOGETAIR 2022
PARTNER STRATEGICZNY: PKN ORLEN PARTNER GŁÓWNY: PGE GŁÓWNY PARTNER ŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNY: Lasy Państwowe PARTNERZY ECO+: KGHM Polska Miedź, Bank Gospodarstwa Krajowego, McDonald’s, Grypa Żywiec, Microsoft, Polski Fundusz Rozwoju PARTNERZY ECO: Enea, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Sieć Badawcza Łukasiewicz, Lidl Polska, Agencja Rozwoju Przemysłu, ARP e-vehicles, T-mobile, VELUX, PWC, Fortum, Top Farms, Terra Nostra, Państwowy Instytut Geologiczny, NCBR PARTNERZY: PKO Bank Polski, LPP, BOŚ Bank, Saint Gobain, 3M, GPW, PAIH, Karmar, Eko Pak, Murapol, Danone, Żywiec Zdrój, Westinghouse, BOSCH, PKP Intercity, Polregio, Brother, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego, Hanton, Deloitte, Kross Rental, mLesing, Reloop, Stena Recycling, Rekopol, Lux Rad Nowoczesne Grzejniki, FPS, Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami, Red Snake, United, Koalicja Dbamy o wodę, IMGW PATNER ENERGETYCZNY Tauron PATRONAT HONOROWY: Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki PATRONATY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO: Parlament Europejski, Komisja Europejska PATRONATY MINISTERSTW: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Finansów PATRONATY MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW: Świętokrzyskiego, Lubuskiego, Podkarpackiego, Mazowieckiego, Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego, Opolskiego, Śląskiego, Dolnośląskiego, Warmińsko-Mazurskiego, Pomorskiego, Małopolskiego, Lubelskiego, Kujawsko-Pomorskiego, Podlaskiego, Łódzkiego PATRONATY I PARTNERZY MERYTORYCZNI: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, PARP, Państwowa Agencja Atomistyki, govtech, Biuro Rzecznika MiŚP, UOKIK, Polskie Regiony, Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, IMGW, American Chamber of Commerce in Poland, Business Center Club, green way, Powiat Pilski, Łazienki Królewskie, Clean Air Fund, Polski Alarm Smogowy, Program Czysta Polska, PSPA, PIME, Fundacja Republikańska, Francusko-Polska Izba Gospodarcza GŁÓWNY PARTNER ORGANIZACJI PRACODAWCÓW: Pracodawcy RP PATRONATY UCZELNI WYŻSZYCH: Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Handlowa, Akademia Górniczo-Hutnicza, Szkołą Główna Gospodarstwa Wiejskiego PARTNERZY MIĘDZYNARODOWI: eit Climate-KIC, UN Global Compact Network Poland, Business & Science Poland, American Chamber of Commerce in Poland, EurAtive.pl, Francusko-Polska Izba Gospodarcza GŁÓWNY PARTNER MEDIALNY: Polsat, Polsat News, Interia, Zielona Interia GŁÓWNE PORTALE INTERNETOWE: Wirtualna Polska, money.pl GŁÓWNY PARTNER RADIOWY: PolskieRadio24.pl GŁÓWNY PARTNER BRANŻOWY: Energetyka24 PARTNERZY MEDIALNI: Polska Agencja Prasowa, Rzeczpospolita, Forbes, Polska Press, Audytorium17, RDC Radio Dla Ciebie, Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Koszalin, Radio Opole, Polskie Radio Rzeszów, Radio Poznań, Biznes Alert, Teraz Środowisko, Wysokie Napięcie, Smog Lab, e-ciepło.pl, Pod Prąd, OZEON, Kapitał Polski, Ekologia.pl, EcoEkonomia.pl, Ekologia i Rynek, ekorynek.com, EkoGuru, Comparic.pl, BiznesTuba.pl, Business Hub, Business Magazine, Siła Nauki, SmartMe, Agencja Informacyjna GŁÓWNY PARTNER REKLAMY OOH: Clear Channel ORGANIZATORZY: Fundacja Czyste Powietrze, Fundacja Pozytywnych Idei PRODUCENT: Creative Harder Group
Materiał partnera: TOGETAIR 2022