Obligacje Skarbu Państwa to – oprócz depozytów oferowanych przez banki – jedne z bardziej popularnych sposobów na oszczędzanie. Z informacji opublikowanych przez Ministerstwo Finansów wynika, że w maju 2022 r. Polacy kupili obligacje skarbowe o wartości 2 353 mln zł. W ofercie obecnie jest osiem rodzajów obligacji: od trzymiesięcznych do dwunastoletnich.
Obligacje skarbowe – oprocentowanie
Pod kątem oprocentowania obligacje skarbowe można podzielić na trzy kategorie:
- zmiennoprocentowe (roczne, dwuletnie i trzyletnie),
- stałoprocentowe (trzymiesięczne)
- i obligacje indeksowane inflacją (4-letnie, 10-letnie, rodzinne 6- i 12-letnie).
Oprocentowanie obligacji rocznych w pierwszym miesiącu wynosi 5,25 proc., a w kolejnych miesiącach będzie równe stopie referencyjnej NBP. Obligacje dwuletnie w pierwszym miesiącu są oprocentowane w wysokości 5,50 proc. W kolejnych odsetki są naliczane na podstawie stopy referencyjnej NBP powiększonej o 0,25 proc. Oprocentowanie obligacji trzyletnich przez pierwsze sześć miesięcy to 5,50 proc., a w następnych półroczach odsetki są obliczane na podstawie WIBORU 6M.
Obligacje trzymiesięczne są oprocentowane w wysokości 3 proc. w skali roku.
Konstrukcja oprocentowania obligacji indeksowanych inflacją jest podobna do tej stosowanej w obligacjach zmiennoprocentowych. W pierwszym roku oprocentowanie jest stałe (5,50 proc. dla obligacji 4-letnich i 5,75 proc. dla 10-letnich), a w kolejnych latach jest uzależnione od inflacji powiększonej o 1 proc. (obligacje 4-letnie) i o 1,25 proc. (obligacje 10-letnie).
Nieco wyżej oprocentowane są 6- i 12-letnie rodzinne obligacje indeksowane inflacją (przeznaczone dla beneficjentów programu 500+). W pierwszym roku ich oprocentowanie to odpowiednio 5,70 proc. i 6 proc. W kolejnych latach ustalane jest na podstawie inflacji powiększonej o 1,50 proc. (obligacje 6-letnie) i o 1,75 proc. (obligacje 12-letnie).
Obligacje skarbowe – ile można na nich zyskać?
Pojedynczą obligację można kupić za 100 zł. Do wyliczeń przyjęliśmy, że wartość kupionych obligacji to 1 tys. zł, a więc tyle, ile w większości przypadków wynosi minimalna kwota lokaty bankowej. Zysk z obligacji uwzględnia podatek Belki.
Najmniejszy zysk, zaledwie 6,01 zł, przyniosą obligacje trzymiesięczne.
Kupione za 1 tys. zł obligacje roczne w pierwszym miesiącu przyniosą 3,54 zł odsetek. W kolejnych miesiącach, zgodnie z listem emisyjnym, odsetki będą obliczane na podstawie "stopy referencyjnej NBP obowiązującej w dziesiątym dniu roboczym przed pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego, w którym rozpoczyna się okres odsetkowy". Jeżeli założymy, że na lipcowym posiedzeniu RPP podniesie stopy o 0,5 pp., to oprocentowanie wyniesie 6,5 proc., a odsetki – 4,39 zł.
Odsetki od obligacji dwuletnich w pierwszym miesiącu wyniosą 3,71 zł, a w kolejnym, kiedy będą naliczone na podstawie oprocentowania 6,75 proc., ich wysokość wyniesie 4,56 zł.
Odsetki od obligacji trzyletnich za pierwsze pół roku będą naliczane na podstawie oprocentowania 5,5 proc. w skali roku i wyniosą 22,28 zł. W kolejnych półroczach będą obliczane na podstawie stawki WIBOR 6M (w liście emisyjnym jest mowa o "stawce bazowej"). Gdyby pod uwagę wziąć aktualnie obowiązujący WIBOR 6M (7,21 proc.), to wyniosłyby one 29,2 zł.
Obligacje indeksowane inflacją w pierwszym roku nie ochronią naszych oszczędności przed inflacją. Przykładowo, obligacje 4-letnie w pierwszym roku są oprocentowane na 5,5 proc., co przekłada się na 44,55 zł odsetek netto. Sytuacja zmienia się od drugiego roku. Wówczas oprocentowanie jest naliczane na podstawie inflacji "ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w miesiącu poprzedzającym pierwszy miesiąc danego okresu odsetkowego" powiększonej 1 proc. marży. Zakładając, że inflacja nadal wynosiłaby 13,9 proc., to wysokość oprocentowania w drugim roku wyniosłaby 14,9 proc., a odsetki 120,69 zł.
Jeszcze większy zysk mogą przynieść obligacje 10-letnie. Ich oprocentowanie w pierwszym roku (5,75 proc.) przekłada się na 46,58 zł odsetek. Od drugiego roku są indeksowane inflacją powiększoną o 1,25 proc., a naliczone odsetki nie są co roku przekazywane na konto, a kapitalizowane. Oznacza to, że w kolejnym roku będą naliczane od coraz wyższej kwoty.
Czy opłaca się kupić obligacje skarbowe?
To, czy zakup obligacji skarbowych będzie opłacalny zależy przede wszystkim od tego, czy pieniądze, za które chcemy kupić obligacje nie będą nam potrzebne przez kilka lat. Wspominam o tym dlatego, że największy zysk przyniosą obligacje 4- i 10-letnie (beneficjenci programu 500+ mogą też skorzystać z 6- i 12-letnich obligacji rodzinnych). Tylko one chronią nasze oszczędności przez inflacją (trzeba tylko pamiętać o rocznej "karencji", w czasie której oprocentowanie będzie o mniej atrakcyjne).
Czy oznacza to, że pozostałe obligacje są nieopłacalne? Nie. Można je traktować jako alternatywę dla lokat bankowych i kupować je za nadwyżki finansowe w niższych kwotach (np. 200 czy 300 zł miesięcznie).
Maciej Kazimierski, ekspert Totalmoney.pl