Drożej, a mimo to skromniej. Tak będą wyglądały święta w tym roku

Inflacja w Polsce w listopadzie 2022 r. wyniosła 17,5 proc. – podał GUS. I choć odczyt jest nieco niższy niż w październiku, to musimy pamiętać, że tak drogo nie było w Polsce od lat. Październikowy poziom inflacji na poziomie 17,9 proc., to najwyższa inflacja od grudnia 1996 r.

Liderami cenowych wzrostów pozostają żywność i napoje (22,3 proc. r/r), opłaty za użytkowanie mieszkania i nośniki energii (26 proc.) i transport (14,4 proc.).

Żywność od miesięcy jest kategorią, która w drożyźnianych wyliczeniach wiedzie prym. A przecież trudno sobie wyobrazić Święta Bożego Narodzenia bez tradycyjnych potraw i smaku domowych specjałów. Do ich przygotowania potrzebne są produkty, na które wydajemy coraz więcej. Ile w tym roku wydamy na święta?

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jak wynika z badania zrealizowanego na zlecenie Związku Banków Polskich przez firmę badawczą Minds&Roses, statystyczny Polak planuje w czasie nadchodzących Świąt wydać przeciętnie nominalnie 1427 zł. To niecały 1 proc. więcej w stosunku do świątecznych wydatków deklarowanych w analogicznym okresie w roku ubiegłym.

"Biorąc pod uwagę dzisiejszą siłę nabywczą pieniądza wyraźnie widać, że za tę kwotę kupimy w tym roku mniej niż jeszcze 12 miesięcy temu. I nie jest to bagatelna różnica" - zwracają uwagę autorzy analizy.

Stosunkowo największa część świątecznych wydatków – przeciętnie 585 zł – będzie związana z artykułami spożywczymi i organizacją świąt. Na prezenty dla najbliższych średnio przeznaczymy 500 zł, a na podróże świąteczne i dojazdy 342 zł.

Gospodarstwa domowe już wiedzą, że w tym roku koszt zakupu żywności na święta będzie wyższy w porównaniu do 2021 r. Mimo to Polacy chcą spędzić święta w miarę dostatnio, szczególnie gdy chodzi o żywność, dlatego będą racjonalizować zakupy, kupując mniejsze ilości, aby nie dopuścić do marnowania kosztownej żywności - przekonuje Urszula Kłosiewicz-Górecka, ekspertka Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Jak dodaje, część konsumentów będzie kupować tańsze zamienniki produktów. Prawdopodobnie, w ramach oszczędności, więcej osób samodzielnie przygotuje potrawy świąteczne, co może skutkować mniejszą sprzedażą wyrobów gastronomicznych.

"Obserwowana obecnie skala wzrostu cen żywności jest najwyższa w całym XXI wieku Zdrożały wszystkie kategorie produktów. Nawet za karpia na tegoroczną Wigilię zapłacimy zdecydowanie więcej niż przed rokiem. Oznacza to, że czekają nas święta dużo skromniejsze i bardziej bolesne dla naszych portfeli od tych, do których przyzwyczailiśmy się przez ostatnie dekady" - oceniają analitycy Banku BNP Paribas.

Żeby pokazać skalę problemu, nie trzeba długo szukać. Wystarczy przeanalizować ceny karpia, bez którego wiele osób nie wyobraża sobie Świąt Bożego Narodzenia.

Z prognoz pracowników Stawów Milickich, największej hodowli karpia w kraju, wynika, że w tym roku karpia będzie tyle samo, co rok temu lub nieznacznie mniej. Ceny ryby biją jednak rekordy. Już miesiąc przed świętami kilogram ryby ze stawu kosztował 30 zł. Teraz jest jeszcze drożej.

Jak informuje serwis strefaagro.pl, cena za świeży płat karpia ze skórą to 70 zł za kilogram. Rok temu taka porcja tuż przed Świętami Bożego Narodzenia (w tej samej sieci marketów) była w sprzedaży w cenie ok. 40 zł za kilogram. To o 75 proc. więcej rok do roku - informuje serwis.

W marketach pojawiają się promocje i w specjalnych akcjach kilogram karpia może kosztować od 30 zł do 50 zł.

Nie tylko ryby są drogie. Według szacunków ekspertów Banku BNP Paribas o 30 proc. podrożał nabiał, a o 25 proc. płacimy więcej za produkty mięsne.

Wzrosty cen produktów odzwierzęcych podyktowane są przede wszystkim wysokimi cenami surowców w skupie, czyli mleka, żywca wieprzowego lub drobiowego. Należy jeszcze pamiętać, że na finalną cenę produktów kupowanych przez nas w sklepie wpływa także koszt energii potrzebnej w procesie produkcji, przechowywania i dystrybucji żywności - przekonuje Paweł Wyrzykowski, starszy analityk Sektora Food and Agri w Banku BNP Paribas.

Eksperci z aplikacji PanParagon, która służy do przechowywania dowodów zakupu, wyliczyli, że tegoroczna Wigilia będzie droższa średnio o ponad 30 proc. od poprzedniej.

Dla przykładu, za grzyby suszone w grudniu tego roku zapłaciliśmy średnio o 4,59 zł więcej niż 12 miesięcy temu. Na kawę w tym roku przeznaczamy średnio więcej 4,16 zł za 500 g. Według danych aplikacji PanParagon cena cukru podniosła się średnio o 2,51 zł za 1 kg. O 2,17 zł więcej przyszło nam zapłacić także za kilogram mąki pszennej.

Przez inflację ponad 60 proc. Polaków w tym roku będzie oszczędzać na świątecznych prezentach dla dzieci. Dotyczy to głównie ankietowanych w wieku 23-35 lat, z miesięcznymi dochodami poniżej 1000 zł netto, a także ze wsi i z miejscowości liczących do 5 tys. mieszkańców. Spośród sposobów na zaciśnięcie pasa ponad połowa badanych wybiera zakup podarunków po promocyjnych cenach. Z kolei ponad 42 proc. uczestników sondażu zamierza wydać mniej pieniędzy niż rok temu. To wnioski z badania przeprowadzonego przez UCE RESEARCH dla Grupy SkipWish na próbie 1065 Polaków mających dzieci.

Polacy wskazują też, z czego sfinansują upominki. Zdecydowanie najwięcej osób skorzysta tylko z własnych oszczędności lub z bieżących dochodów. Do tego niecałe 12 proc. respondentów zaciągnie na tę okoliczność pożyczkę u rodziny albo znajomych bądź w banku lub w parabanku. 

Z ankiety Bain & Company wynika, że w tym roku Polacy częściej na prezenty wybiorą słodycze czy książki, zamiast drogich perfum czy gier komputerowych.

Jak pokazuje raport Intrum "European Consumer Payment Report", który przedstawia codzienne życie europejskich konsumentów, blisko połowa, bo 47 proc. badanych w Polsce przyznaje, że w tym roku nie przygotuje tak wystawnych świąt, jak przed pandemią, czyli przed poprzednim kryzysem.

Co piąty konsument (21 proc.) deklaruje, że zadłuży się w grudniu na prezenty i inne świąteczne wydatki, bo uważa, że takiego podejścia wymagają od niego bliscy, a poza tym "wystawne święta to wydarzenie, które spaja całą rodzinę".

Nie ma ani cienia przesady w stwierdzeniu, że przygotowanie Bożego Narodzenia jak z bajki i spełnienie oczekiwań najbliższych, szczególnie dzieci, to dla większości Polaków kwestia honoru. Racjonalizujemy duże świąteczne wydatki, tłumaczymy sobie, że na wielu zakupach w ciągu całego roku możemy zaoszczędzać, ale nie będą to święta. Nie chcemy być gorsi od sąsiadów, znajomych, więc wydajemy pieniądze na kolejne pozycje ze świątecznej listy zakupów. Niemała grupa konsumentów myśli: "Zorganizuję święta na bogato, nawet jeżeli miał(a)bym się zapożyczyć, bo w przyszłym roku być może w ogóle nie będzie mnie na to stać" lub "Póki mogę, to wydaję" - komentuje Agnieszka Kunkel, ekspert Intrum.

Kunkel dodaje, że takie podejście do świątecznych wydatków może spowodować, że w Nowy Rok obudzimy się z finansowym kacem i nowymi długami.

Blisko 1/3 konsumentów pytanych przez Intrum spodziewa się, że do końca Bożego Narodzenia będą mieć więcej długów niż kiedykolwiek wcześniej.

Benzyna Pb98 za 7,17-7,31 zł/l, Pb95 za 6,51-6,63 zł/l, olej napędowy ON za 7,67-7,79 zł/l, autogaz LPG za 2,89-2,96 zł/l - to prognozowane przez e-petrol.pl średnie ceny na stacjach od 19 do 25 grudnia 2022 r

Analitycy przekonują, że w tych dniach zmiany cen paliw na stacjach mają być "niewielkie w stosunku do obecnych poziomów cen".

Mimo to końcówka roku dla tankujących swoje samochody może być nerwowa. "Pamiętajmy, że wraz z nowym rokiem w życie wchodzą znormalizowane stawki podatku VAT, a więc warto ostatnie tankowanie w roku nieco przyspieszyć, aby nie spędzać końcówki roku w ogonku zapominalskich, ponieważ zmiana cen z pewnością stanie się impulsem do powszechnego tankowania przed sylwestrem" - dodają dr Jakub Bogucki i Grzegorz Maziak, analitycy e-petrol.pl.

Prezes PKN Orlen Daniel Obajtek zapewnił jednak, że: powrót podstawowej stawki VAT na paliwa nie powinien mieć większego wpływu na ceny na naszych stacjach.

- Zrobimy wszystko, by cena na naszych stacjach utrzymała się, a to dzięki m.in. połączeniu Orlenu z Lotosem, dzięki wspólnym zakupom ropy, dzięki zabezpieczeniu wolumenu zakupów ropy z Arabii Saudyjskiej, czy optymalizacji logistyki w wyniku połączenia - przekonywał kilka dni temu Obajtek.

Malwina Gadawa, dziennikarka money.pl

Jeśli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami ekonomicznymi i biznesowymi, skorzystaj z naszego Chatbota, klikając tutaj.