Maturzyści szukają pracy - jakiej, gdzie i dlaczego? No i co ze studiami?

Wejście w dorosłość to dla wielu młodych czas szukania własnej drogi. I choć wciąż pokutuje przekonanie, że młodzi nie wiedzą, czego chcą, najnowsze dane mówią coś zupełnie innego. Dzisiejsi maturzyści podchodzą do wyborów życiowych pragmatycznie - z ambicją i konkretnym planem. Studia? Tak. Ale tylko w pakiecie z pracą.

I są na to twarde dowody. Tegoroczne badania przeprowadzone przez SW Research na zlecenie OLX Praca wskazują jasno, że lwia część maturzystów nie traktuje nauki i pracy jako opcji wykluczających się. Aż 84 proc. deklaruje, że chce jednocześnie wbijać kolejne pieczątki do indeksu (tak, wiem, wiem - indeksy są już online) i zdobywać pierwsze szlify w roli pracownika. To nie wyjątek, to standard… i nie jest taki znowu świeży.

Trend ten potwierdzają źródła z poprzednich lat. W raporcie BIG InfoMonitor z 2024 roku możemy przeczytać, że 80 proc. zeszłorocznych maturzystów chciało łączyć naukę z pracą. I wcale nie na pół gwizdka. 30 proc. kobiet i 37 proc. mężczyzn myślało o pełnym etacie zaraz po szkole średniej.

Młodzi wiedzą, że doświadczenie liczy się od samego początku - i nie chcą z tym czekać. Samodzielność finansowa to dla nich nie odległy cel, tylko zadanie na start.

Wróćmy jednak do badania zrealizowanego na zlecenie OLX, bo to kopalnia ciekawych informacji. Stoi tam czarno na białym, że tylko 6 proc. tegorocznych maturzystów mówi wprost, że pracować nie będzie, a 25 proc. wciąż się waha co do dalszej edukacji. To jasno pokazuje, że rynek pracy powinien być przygotowany na właściwie wszystkich absolwentów szkół średnich.

Model "najpierw studia, potem praca" przestaje działać. Młodzi chcą uczyć się i pracować równolegle - zdobywać doświadczenie, zarabiać, budować niezależność. To nie tylko kwestia finansów, ale też sposób na start w dorosłe życie z konkretem, a nie tylko z dyplomem.

Dlaczego aż 84 proc. maturzystów planuje łączyć studia z pracą? Powód wcale nie sprowadza się wyłącznie do opłacenia czesnego czy wynajmu pokoju. Owszem, dla 40 proc. młodych praca to warunek konieczny, by w ogóle móc studiować, ale to nie wszystko. Ten wynik pokazuje coś więcej: młodzi wybierają kierunek i miasto, a dopiero potem szukają sposobu, by to zrealizować.

Najmocniejsze motywacje? Chęć zdobycia doświadczenia zawodowego - 65 proc. wskazań. Tuż za nią - potrzeba finansowej niezależności od rodziców, na którą wskazuje 63,8 proc. badanych. Te liczby mówią jedno: młode pokolenie myśli długofalowo. Dla nich praca nie jest wyłącznie źródłem dochodu, ale realnym elementem rozwoju zawodowego.

A dlaczego młodzi chcą pracować? Bo widzą w tym wartość dla siebie, swojego CV i przyszłej kariery. Chcą być samodzielni i sprawczy. Praca w trakcie studiów to dla nich nie tylko sposób na utrzymanie, ale świadoma decyzja i inwestycja w siebie.

Studia nie są jednak zepchnięte zupełnie na dalszy plan. Choć coraz więcej mówi się o pracy od razu po maturze, uzyskanie wyższego wykształcenia wciąż jest ważnym celem - 64 proc. maturzystów planuje iść na uczelnię. Tylko 12 proc. wyklucza ten scenariusz całkowicie. Skąd ta decyzja? Tu nie chodzi o wygodę ani o tradycję - to świadomy wybór napędzany konkretnymi ambicjami.

Ciekawy zawód, dobre zarobki i możliwość rozwijania pasji to trzy najczęściej wskazywane powody. Młodzi chcą kierunków, które dają realne perspektywy. Nie interesuje ich ścieżka rodziców, rodzinne tradycje czy bliskość uczelni - tylko 9 proc. bierze pod uwagę, jak daleko trzeba będzie dojeżdżać. Jeśli trzeba się przeprowadzić, trudno - ważniejsze są efekty niż komfort.

Co warte odnotowania, kobiety częściej niż mężczyźni słuchają rad rodziców przy wyborze kierunku - 19 proc. w porównaniu do 7 proc. wśród panów. Ale nawet to nie zmienia ogólnego trendu: pokolenie maturzystów myśli samodzielnie. Chce się rozwijać, zdobywać kompetencje i nie boi się kosztów ani tych finansowych, ani organizacyjnych.

A co z tymi, którzy nie planują iść na studia? 49 proc. z nich uważa, że ich wymarzony zawód nie wymaga dyplomu, 37,5 proc. mówi wprost, że nie będą im potrzebne,a 33 proc. zwyczajnie nie ma ochoty dalej się uczyć. Mimo to, co piąta osoba z tej grupy nie wyklucza powrotu do edukacji w przyszłości. Dla nich to może nie być "nie", tylko "nie teraz".

To dość proste: elastyczności. Wiemy to oczywiście z badania OLX Praca. Maturzyści, którzy chcą pracować i studiować równolegle, szukają pracy, którą, a jakże, da się pogodzić z zajęciami na uczelni. Najczęściej są zainteresowani umowę o pracę na część etatu - wskazuje na nią 41 proc. badanych.

Sami jednak też potrafią wykazać się elastycznością: 34,6 proc. akceptuje prace dorywcze. Co czwarta osoba bierze pod uwagę etat lub zlecenie. Jasny sygnał dla pracodawców, którzy powinni to sobie wziąć do serca: work-life balance to dla młodszych pokoleń nie jest pusty slogan.

Jeśli chodzi o wybór konkretnej oferty, najważniejsze są dwa czynniki: wynagrodzenie (68 proc.) i, ponownie, elastyczne godziny pracy (50 proc.). Wysoka pozycja pensji nie zaskakuje - bezpośrednio wynika z potrzeby uniezależnienia się finansowego (63,8 proc.) i konieczności samodzielnego utrzymania się na studiach (40 proc.). Nikt nie chce pracować za nieduże pieniądze - to w pełni zrozumiałe.

To też wyjaśnia, dlaczego bezpłatne praktyki i staże nie budzą większego entuzjazmu. Czasy dziękowania za samą możliwość odbycia stażu należą do słusznie minionych. Teraz trzeba płacić twardą walutą, a ofertę należałoby jeszcze wzmocnić naprawdę ciekawym programem rozwoju kompetencji.

Kiedy 65 proc. maturzystów traktuje przyszłą pracę jako sposób na zdobycie doświadczenia, naturalne jest, że oczekują od pracodawców nie tylko transferu pieniędzy, ale także wiedzy i umiejętności.

Znalezienie pracy bez doświadczenia, która da elastyczny grafik i uczciwą stawkę, może wydawać się trudne - ale w rzeczywistości takie nie jest. Dane z OLX Praca pokazują, że rynek coraz lepiej odpowiada na potrzeby młodych. Co istotne, aż 46 proc. ofert nie wymaga wcześniejszego doświadczenia zawodowego. To konkretna szansa dla maturzystów, którzy chcą zacząć od razu, a których jedyna pozycja w rubryczce "doświadczenie" to licealny wolontariat.

Gdzie najłatwiej o start? Najwięcej ogłoszeń trafia do gastronomii - co czwarte skierowane do studentów pochodzi z tej branży. Dalej jest administracja biurowa - co dziesiąte ogłoszenie i handel, gdzie co jedenasta oferta skierowana jest właśnie do młodych.

Na tym nie koniec. Dużo propozycji można znaleźć w produkcji i transporcie. Od początku roku w serwisie OLX Praca tylko w tych sektorach pojawiło się 80 tysięcy ogłoszeń, z czego większość otwarta była na kandydatów bez doświadczenia. Są też branże, w których doświadczenie w ogóle nie jest potrzebne. Praca jako hostessa, dostawca czy kurier to realna opcja na start, dostępna od ręki. Jak widać, jest się gdzie zakręcić. Trzeba tylko chcieć. A młodzi chcą.