"Dlaczego jestem taki zmęczony?". Zdaniem Arianny Huffington – założycielki portalu informacyjnego "The Huffington Post" oraz jednej ze 100 najbardziej wpływowych osób na świecie według magazynu "Time" – są to słowa, które "idealnie oddają ducha naszych czasów". Często uważamy, że doba jest dla nas za krótka, a niedosypianie – zupełnie niesłusznie – uznajemy za cenę, jaką musimy płacić np. za sukces w pracy.
Nasza kultura, zwłaszcza ta korporacyjna, postrzega rezygnację ze snu jako powód do dumy – czytamy w książce Arianny Huffington "Wyśpij się! Jak zdrowy sen może odmienić twoje życie".
Co ciekawe, do napisania książki przyczyniły się osobiste doświadczenia przedsiębiorczyni. W 2007 r., jak sama pisze, dosłownie padła "z niewyspania, wycieńczenia i wypalenia". Któregoś z kolejnych intensywnych dni zasłabła w pracy, uderzyła głową o biurko, a kiedy się ocknęła, okazało się, że leży w kałuży własnej krwi.
Po tych wydarzeniach Arianna Huffington zainteresowała się tematem wpływu regularnego niedosypiania na nasze zdrowie, życie i pracę. W swojej książce zebrała i opisała szereg naukowych badań, które dowodzą szkodliwości niedosypiania. Wnioski są zatrważające.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Oto sześć wybranych z lektury nieoczywistych efektów regularnego zarywania nocy.
1. Mózg szybciej się starzeje
Naukowcy Akademii Medycznej Duke-NUS odkryli, że im mniej śpimy, tym szybciej starzeją się nasze mózgi. Uczeni dowiedli, że u starszych dorosłych niedosypianie znacznie zwiększa ryzyko rozwinięcia się choroby Alzheimera.
Potwierdzają to także badania przeprowadzone na szwedzkim Uniwersytecie Uppsalskim.
Nawet jedna noc bez snu może doprowadzić do wzrostu poziomu dwóch rzadkich białek (NSE i S-100B) – markerów uszkodzenia mózgu – czytamy w książce.
Kiepska pamięć to nie wszystko. "Niewyspani nie tylko pamiętamy gorzej, lecz także pamiętamy rzeczy, które się nie wydarzyły. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego odkryli, że deficyt snu może prowadzić do powstawania fałszywych wspomnień".
2. Zwiększa się ryzyko choroby psychicznej
Regularnie kładąc się o odpowiedniej porze do łóżka, dbamy o swoje zdrowie psychiczne. Naukowcy dowiedli, że niedosypianie może zaburzać poziom dopaminy – neuroprzekaźnika kojarzonego z ośrodkami nagrody i przyjemności w mózgu.
Zaburzenia snu zakłócają poziom dopaminy i prowadzą do zachwiania równowagi, typowego dla choroby afektywnej dwubiegunowej czy schizofrenii.
3. Krócej żyjemy
Sen wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. W tym czasie obniża się tętno, temperatura ciała oraz przemiana materii – wszystko po to, aby mógł skutecznie zachodzić proces homeostazy (dążenie do równowagi). We wszystkich narządach zachodzą wtedy liczne procesy regeneracyjne. Brak snu mocno tę równowagę zaburza. Ciało nie jest w stanie efektywnie się odbudować, co skutkuje problemami zdrowotnymi. Owocuje to skróconym życiem.
Arianna Huffington wspomina 116-letnią Susannah Mushatt Jones z Brooklynu w Nowym Jorku. W czasie, gdy przedsiębiorczyni pisała swoją książkę, "panna Susie" była najstarszą osobą na świecie.
Gdy reporter z "Daily News" poprosił, by zdradziła swój sekret, odparła "Śpię", a następnie zademonstrowała, jak ucina sobie drzemkę.
4. Spada zdolność koncentracji i zdolności poznawczych
Jak czytamy w książce, "niedosypianie przez dłuższy czas może prowadzić do nieodwracalnej utraty komórek nerwowych" w mózgu. W badaniu, które przeprowadzono na myszach, dowiedziono, że zwierzęta pozbawione snu traciły aż 25 proc. neuronów z jądra pnia mózgu. Neurony te odpowiedzialne są za czujność, skupienie uwagi, funkcje poznawcze oraz zdolność koncentracji.
Kolejne badanie, tym razem przeprowadzone na ludziach, wykazało, jak trudno jest nam przyswajać informacje, gdy żałujemy sobie odpoczynku. Ochotników podzielono na dwie grupy. Część z nich pozbawiono snu na 62 godziny. Następnie wszystkich poproszono o powtarzanie zaprezentowanych schematów działań. Żadnej z osób pozbawionych snu nie udało się wykonać zadania poprawnie, nawet po 40 próbach.
Co ciekawe, niektóre badania wskazują na to, że "zdolność utrzymania koncentracji i inne funkcje poznawcze nie wracają do normy nawet po trzech nocach snu wyrównującego te niedobory". Oznacza to, że regularne niedosypianie może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu i że straconego snu nie da się nadrobić.
Na uwagę zasługuje też następujący fakt poparty badaniami:
24 godziny bez snu to odpowiednik jednego promila alkoholu we krwi.
5. Obniża się nasza odporność
Brak snu zwiększa podatność na infekcje. Łatwiej o przeziębienie. To jednak nie wszystko. Badania przeprowadzone na myszach dowiodły, że u zwierząt z nowotworami zaburzenia snu prowadziły do szybszego rozprzestrzeniania się raka w organizmie. Zbadano, że przy niedosypianiu guzy u myszy były agresywniejsze, a choroba nowotworowa postępowała szybciej.
6. Zmniejsza się płodność
Sen działa również na płodność. "Wykazano związek między deficytem snu a niepłodnością zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet – zaburzenia rytmu dobowego wpływają na produkcję hormonów i liczbę plemników" – czytamy.
Powyższe punkty, to tylko część negatywnych efektów niedosypiania. Do pozostałych należą m.in. cukrzyca, problemy z utrzymaniem wagi, podwyższone ryzyko zawału, wylewu czy niezdolność do podejmowania decyzji. Pokazuje to, że zarywanie nocy z powodu pracy lub studiów to nie droga do sukcesu. Wręcz przeciwnie.
Porządne wysypianie się to naprawdę kwestia życia lub śmierci – podkreśla w swojej książce Arianna Huffington.
Wszystkie zamieszczone w artykule fakty naukowe oraz cytaty pochodzą z książki Arianny Huffington "Wyśpij się! Jak zdrowy sen może odmienić twoje życie" wyd. Czarna Owca, Warszawa 2017.