We wtorek na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Krwiodawcy. 14 czerwca nie jest datą przypadkową. Tego dnia w 1868 r. urodził się Karl Landsteiner, który zasłynął odkryciem w 1901 r. istnienia grup krwi. 29 lat później za to osiągnięcie naukowiec został uhonorowany Nagrodą Nobla.
Nie da się wyprodukować krwi
Odkrycie te było kamieniem milowym w medycynie, gdyż z czasem umożliwiło ono znaczne zwiększenie przeprowadzania zabiegu transfuzji krwi wymagającym tego pacjentom. Wraz ze zwiększonym naciskiem na ten rodzaj leczenia, zwiększyło się zapotrzebowanie na krew. Problem jednak w tym, że nie da się jej wyprodukować, dlatego potrzebujący mogą otrzymać ją wyłącznie od darczyńców.
Stąd tak istotne jest oddawanie krwi, której jako składnika niezbędnego do leczenia zawsze brakuje. Podkreślał to prezydent Andrzej Duda, który w święto krwiodawców przypadające w 2022 r. zdecydował się oddać krew w jednym z mobilnych punktów krwiodawstwa.
Działanie krwiodawców, wszystkich tych, którzy gotowi są podzielić się swoją krwią z innymi ludźmi, jest działaniem na wagę złota, na wagę życia - mówił Andrzej Duda.
Za oddanie krwi przysługuje dodatkowy urlop i niższy podatek
Potencjalnych krwiodawców do oddawania krwi mogą też zachęcać liczne benefity przyznawane im w prawie. A tych jest sporo: za samo oddanie krwi darczyńcy przysługuje dodatkowe wolne. W kolejnym roku natomiast może skorzystać ze specjalnej ulgi przy rozliczaniu PIT.
A zatem po kolei. Krwiodawca jednorazowo oddaje 450 ml krwi, co stanowi mniej niż 10 proc. całej krwi znajdującej się w jego organizmie. Niektórzy przechodzą nad tym szybko do porządku dziennego, inni potrzebują czasu na odpoczynek. Wszystkich darczyńców łączy jednak fakt, że po oddaniu krwi przysługuje im wolne. Od stycznia 2021 r. są to dwa pełnopłatne dodatkowe dni urlopu liczone od dnia, w którym oddaliśmy krew. Co istotne, krwiodawca nie traci dni urlopowych z "puli" zagwarantowanej przez Kodeks pracy.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ponadto, przy rozliczaniu podatku dochodowego za rok, w którym oddał krew, może on skorzystać z darowizny krwi. Nie jest to ulga, co oznacza, że podatnik nie może odliczyć od PIT oddanej krwi, którą np. sprzedał, a zarazem limit jej odliczenia wynosi 6 proc. dochodów. Jej wysokość z kolei jest uzależniona od ilości oddanej krwi i osocza przez pacjenta. Pierwszej dorosły mężczyzna może oddać 2,7 l w ciągu roku, a dorosła kobieta - 1,8 l. Natomiast osocza można oddać więcej, bo aż 25 l.
Według przepisów za 1 l krwi krwiodawca może odliczyć sobie 130 zł, a za litr osocza z wytworzonymi przeciwciałami w wyniku zabiegu uodpornienia - 200 zł. Kwotę ulgi ostatecznie musi wyliczyć indywidualnie każdy krwiodawca na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o publicznej służbie krwi i litrów oddanej krwi lub jej składników. Tam też podane jest kilka innych wyszczególnień, które powinien wziąć pod uwagę dawca krwi przy rozliczeniu.
Z pozostałych: honorowy dawca krwi może też m.in. otrzymać za darmo wynik badań swojej krwi, posiłek o wartości 4,5 tys. kalorii (najczęściej to osiem czekolad, wafelek oraz sok), a także przysługuje mu zwrot kosztów za dojazd do RCKiK.
Zasłużeni honorowi dawcy krwi mają nawet darmową komunikację
Jeżeli natomiast zdecydujemy się na regularne oddawanie krwi, to z czasem osiągniemy status Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi, a z nim wiążą się dodatkowe przywileje. Istnieją trzy stopnie ZHDK (a każdy z nich wiąże się z przyznaniem legitymacji oraz odznaczenia): trzeci (po oddaniu 6 l przez mężczyznę i 5 l przez kobietę), drugi (12 l i 10 l) oraz pierwszy (18 l i 15 l).
Po osiągnięciu trzeciego stopnia Polacy mogą korzystać poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach. Przysługują im również bezpłatne leki objęte w wykazie Ministerstwa Zdrowia.
W przypadku osiągnięcia pierwszego stopnia ZHDK krwiodawcy przysługuje znaczna obniżka na transport komunikacją miejską. W zależności od gminy może być ona darmowa lub też bilety na nią darczyńca może kupować po znacznie niższej cenie (np. o 50 proc. czy o 75 proc.).
Po oddaniu 20 l kobietom oraz mężczyznom przysługuje odznaka "Honorowy Dawca Krwi - Zasłużony dla Zdrowia Narodu" przyznawana przez ministra zdrowia.