Trwa ładowanie...
Notowania
Przejdź na
Karolina Wysota
Karolina Wysota
|
aktualizacja

Wielkie sprzątanie w hipotekach. KNF chce siłą zmienić rynek

24
Podziel się:

KNF chce skończyć z przerzucaniem ryzyka mieszkaniowego na kredytobiorcę, dlatego za pomocą "kija" zamierza spopularyzować hipoteki stałoprocentowe. Aby to było możliwe, musi zmusić banki do poszukania na rynku droższego finansowania kredytów mieszkaniowych. Dziś korzystają z taniego i ryzykownego.

Wielkie sprzątanie w hipotekach. KNF chce siłą zmienić rynek
W Polsce popularne są kredyty ze zmiennym oprocentowaniem. KNF chce zmian (East News, Artur Szczepanski/REPORTER)

Lwia część udzielonych hipotek w Polsce to te oparte na wskaźniku WIBOR. O tym, że ryzyko stopy procentowej — wzrost oprocentowania kredytów, skutkujący wzrostem rat kredytowych — w przypadku tych kredytów spoczywa nie na bankach, lecz na klientach, wiadomo od dawna. Mimo to odchodzenie od kredytów zmiennoprocentowych w kierunku stałoprocentowych wciąż idzie nam jak po grudzie.

Przypomnijmy, że KNF zobowiązała banki do sprzedaży kredytów stałoprocentowych, począwszy od 2019 r. W ofercie pojawiły się głównie hipoteki ze stałą stopą na 5 lat. Na koniec ubiegłego roku udział kredytów o okresowo-stałej stopie procentowej wynosił 12,2 proc. Pod tym względem Polska jest niechlubnym wyjątkiem wśród krajów Unii Europejskiej. Wkrótce to ma się jednak zmienić.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Zobacz także: KPO a energia odnawialna

Kolejna próba KNF

Chcąc wymusić na bankach zmiany w hipotekach, Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) powołała do życia specjalną Grupę Roboczą, która ma wypracować "docelową koncepcję długoterminowego finansowania kredytów hipotecznych". Precyzyjniej — Wskaźnik Finansowania Długoterminowego (w skrócie WFD), który określa, skąd banki biorą pieniądze na udzielanie hipotek.

Obecnie banki finansują się głównie bieżącymi depozytami klientów, o czym więcej piszemy w dalszej części tekstu. Według KNF to ryzykowane dlatego chce zmusić banki, aby emitowały więcej tzw. listów zastawnych — czyli zabezpieczonych papierów wartościowych. Kupujący je od banków klienci zarabiają na odsetkach oraz na wynagrodzeniu w momencie jego wykupu przez bank. Choć nie są to nowe na rynku papiery, to wciąż mało popularne w Polsce.

Na koniec grudnia 2022 r. wyemitowane listy zastawne opiewały na 21 mld zł, co stanowi 4,73 proc. portfela kredytów na nieruchomości mieszkalne. Co ciekawe, polskie listy zastawne stanowią ok. 0,2 proc. rynku europejskiego.

Obecnie są one oferowane głównie klientom instytucjonalnym: innym bankom, ubezpieczycielom, funduszom, jako sposób długoterminowego oszczędzania, ale wciąż w ograniczonym zakresie. Jest pomysł, aby były dostępne również dla Kowalskich. Byłaby to alternatywa dla lokat.

Listy zastawne są bezpieczniejsze nawet od obligacji skarbowych. W popularyzowaniu tych instrumentów na polskim rynku niewątpliwie pomogłoby zwolnienie z podatku Belki, czyli od zysków kapitałowych — przekonuje w rozmowie z money.pl Sobiesław Kozłowski, ekspert Noble Securities.

Problem w tym, że wśród osób prywatnych nie ma zainteresowania inwestycjami długoterminowymi.

Mimo bardzo atrakcyjnego oprocentowania detalicznych obligacji skarbowych do tych instrumentów z depozytów bankowych odpłynęło relatywnie niewiele oszczędności Polaków. To pokazuje, że ludzie z różnych względów nie są zainteresowani długoterminowymi instrumentami finansowymi, nawet tak bezpiecznymi, prostymi i płynnymi jak obligacje skarbowe — zauważa w rozmowie z money.pl Andrzej Powierża, analityk Domu Maklerskiego Banku Handlowego.

Banki żerują na klientach?

W Europie listy zastawne są popularne w: Danii, Niemczech, Francji, Hiszpanii, Szwecji, Holandii oraz we Włoszech. W Polsce stanowią — o czym wspomnieliśmy wcześniej — niewielką część finansowania portfela hipotecznego, podobnie zresztą jak obligacje. Sprowadza się to do tego, że banki w znakomitej większości finansują się pieniędzmi zgromadzonymi na bieżących rachunkach klientów — czyli po taniości. Same zaś obecnie zarabiają krocie na odsetkach.

Według KNF takie proporcje są ryzykowne. Kredyty mieszkaniowe są udzielane na 30 lat, klienci zaś mają prawo wypłacić pieniądze z konta z dnia na dzień. Oznacza to, że bank może zostać z kredytem, który będzie musiał jakoś finansować. Banki nie widzą w tym problemu, bo od dłuższego czasu są nadpłynne — mają więcej pieniędzy, niż są w stanie pożyczyć klientom.

W sektorze jest nadpłynność, bo wartość depozytów znacznie przewyższa wartość kredytów (na koniec lipca w sektorze wskaźnik kredytów do depozytów wynosił niecałe 74 proc.). Jeśli banki nie będę finansować kredytów depozytami klientów, tylko obligacjami i listami zastanymi, to należałoby się zastanowić, co zrobić z tymi pierwszymi — wskazuje Powierża.

Zdaniem analityka zmiana nie spowoduje, że kredyty będą tańsze. Wręcz przeciwnie — może się okazać, że kredyty będą droższe, ponieważ banki będą zmuszone sięgnąć po droższe finansowanie.

W Polsce kredyty hipoteczne stanowią istotny cześć aktywów banków — 16,2 proc. według stanu na koniec 2022 r. Aby przybliżyć skalę tego biznesu, wskażmy kwotę. Na koniec czerwca tego roku siedem najważniejszych banków w Polsce: PKO BP, ING, Santander, Pekao, mBank, BNP Paribas, Millennium łącznie miało w aktywach ponad 374 mld zł kredytów mieszkaniowych.

Powierży nie przekonuje argument, że finansowanie kredytów pieniędzmi pozyskanymi z obligacji jest bezpieczniejsze niż depozytami bieżącymi klientów.

To prawda, klienci mogą wypłacić depozyty w każdej chwili i banki muszą zarządzać ryzykiem płynności. Finansując kredyty hipoteczne papierami dłużnymi narażamy się na innego rodzaju ryzyko, polegające na tym, że w przypadku niekorzystnych warunków rynkowych możemy nie znaleźć nabywców na nowe obligacje, które będziemy emitować, aby pozyskać środki na spłatę zapadających papierów — ostrzega analityk.

Nie widzi też potrzeby zmiany struktury finansowania na siłę, tym bardziej że jego zdaniem ryzyko nagłego odpływu dużej ilości pieniędzy z rachunków bieżących jest zmniejszone m.in. dzięki gwarantowaniu depozytów — klient ze środkami nieprzekraczającymi 100 tys. euro nie ma powodu, aby w razie problemów uciekać z pieniędzmi z banku, bo jego pieniądze są chronione.

Marchewka lepsza od kija

Na tym etapie trudno oszacować, jakie będzie zainteresowanie listami zastawnymi po zakończeniu prac Grupy Roboczej.

Najpierw trzeba prowadzić ten instrument do oferty — zarówno dla klientów instytucjonalnych na instytucjonalnym, jak i detalicznych — na szeroką skalę, a następnie ocenić, czy na naszym rynku sprzedaje się tak dobrze, jak na rynkach rozwiniętych — mówi Kozłowski.

Według nadzorcy minimalny poziom wskaźnika WFD powinien wynosić 20 proc. To wariat "łagodny", oprócz którego są jeszcze dwa: "umiarkowany" (40 proc.) oraz "restrykcyjny" (60 proc.).

KNF sama dawała przyzwolenie na psucie struktury systemu bankowego, a teraz wychodzi z inicjatywą tworzenia wskaźnika WFD. Powołanie w tym celu specjalnej Grupy Roboczej przypomina czasy PRL-u. Naturalnie banki nie będą zainteresowane generowaniem długoterminowych pasywów (listów zastawnych — przyp. red.), bo będzie to droższe niż stan obecny — mówi nam osoba z sektora finansowego, która zastrzega sobie anonimowość.

Wzrost popularności kredytów hipotecznych o stałym oprocentowaniu może być dla banków dodatkową zachętą, aby sięgać po ten sposób finansowania. — Zdecydowanie uważam, że lepiej do wzrostu wykorzystania listów zastawnych w finansowaniu akcji kredytowej dążyć przy użyciu marchewki zamiast kija, a więc w dialogu z bankami usuwać przeszkody dla rozwoju tego rynku, a nie przymuszać je do tego wprowadzając nowe wymogi — podsumowuje Powierża.

Karolina Wysota, dziennikarka money.pl

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
banki
kredyty
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
money.pl
KOMENTARZE
(24)
WYRÓŻNIONE
Pytamsię.
rok temu
W 2012 roku przy inflacji około 4% miałem rachunek bieżący oprocentowany na 2,5%, dziś przy inflacji 10% - odsetki wynoszą 0% Moje oszczędności ze względu na opłaty przynoszą mi nominalnie realną stratę!!! Co na to KNF? Na bezkosztowe korzystanie przez bank z mojego kapitału . Czy mam się sądzić o moje kilkaset złotych rocznie ?
max
rok temu
Jeśli Europa ma stały procent i jest on tańszy od Polskiego zmiennego to w czym problem - jesteśmy zwykłymi dawcami kapitału dla banków bo wiedzą że nikt im nie zabroni dojenia...
PocoWIBOR
rok temu
Po podniesieniu przez RPP na przestrzeni roku dziesięciokrotnie stóp procentowych, banki zaczęły notować rekordowe zyski. A to niestety dzięki temu, że podnoszenie stóp w naszym kraju dotyczy starych kredytów, tych umów jest miliony ponad trzy. Gdy banki nagle zaczęły notować rekordowe zyski netto, w tym czasie prawie zupełnie wyhamowała sprzedaż nowych kredytów hipotecznych. W związku z tym wydaje się, że inflacja jest im na rękę, zysk 300% r/r to jednak miliardy zł. Dlaczego tak się dzieje? W umowach kredytowych hipotecznych na zmienne oprocentowanie wpisane są dwa wskaźniki, na których zarabiają. Pierwszy wskaźnik, to marża. Drugi wskaźnik, to WIBOR. WIBOR jest potężnym narzędziem, do "legalnego zabierania" kredytobiorcom w "świetle prawa" ogromnych pieniędzy, więc te miliardowe zyski nie są w stanie trafić na rynek by rozruszać gospodarkę, a ludzie niestety są skazani na biedę. Co jest niezwykle ciekawe, to podnoszenie stóp WIBOR dzieje się podczas ustaleń na hipotetycznych pożyczkach między bankowych. Czy, bardzo bogate banki pożyczają pieniądze między sobą? Banki ustalają między sobą, "po ile byś mi pożyczył, gdybym chciał jakąś sumę", na tej podstawie ustalają wysokość oprocentowania wskaźnika WIBOR. Jest to bardzo nieobiektywne, niesprawiedliwe, a dla kredytobiorców w dobie inflacji dodatkowym ciosem w plecy. W krajach zachodniej UE te same banki nie mają dodatkowego wskaźnika wplątanego w umowy kredytowe, żyją z marży, szanują swoich klientów, albo prawo UE im na to nie pozwala.
NAJNOWSZE KOMENTARZE (24)
ojoj
rok temu
no to banki już wiedzą , ze ceny mieszkań są sztucznie napompowane i trzeba będzie z nich z hukiem spuścić powietrze, a sami nie chcą stracić. cóż dzień dobry mamy 2007 rok.
Vicco
rok temu
Jak to bank nie znajdzie nabywców na rolowane listy zastawne? Bank powinien długość listu zastawnego dostosować do długości kredytów. I nie ma problemu. Poza tym, listy zastawne mają tylko częściowo pokrywać kredyty.
Vicco
rok temu
Jak to bank nie znajdzie nabywców na rolowane listy zastawne? Bank powinien długość listu zastawnego dostosować do długości kredytów. I nie ma problemu. Poza tym, listy zastawne mają tylko częściowo pokrywać kredyty.
Vicco
rok temu
Pan Powierża nie ma racji. Kredyt hipoteczny powinien być finansowany długimi obligacjami czyli listami zastawnymi. Banki oczywiście mniej zarobią, ale poprawia się bezpieczeństwo całego systemu, zarówno banków, jak i kredytobiorców. A co z depozytami? Po pierwsze nie całość aktywów (kredytów) byłaby pokryta listami zastawnymi, po drugie banki udzielają też kredytów konsumpcyjnych, które można finansować depozytami.
daj, daj , da...
rok temu
To trzymajcie w skarpetach czy tapczanach
...
Następna strona