Znikające dane z długiem Polski. "Dla PiS to szczególnie trudne"

Redakcja money.pl w ostatnich dniach dokładnie przejrzała Aktualizację Planu Konwergencji (APK) - najważniejszy dokument rządowy dot. finansów Polski, który ekipa Mateusza Morawieckiego jest co roku zobligowana przedstawiać Brukseli. Pisaliśmy już o sukcesie rządu dot. 14 mld zł uszczelnienia luki VAT, braku planów przedłużenia na kolejne lata 14. emerytury, a także problemach rynku pracy wywołanych odpływem Ukraińców.

Te wszystkie wątki w dokumencie rządowym się znalazły. Jednak równie ciekawe są rzeczy, których w nim nie znajdziemy. A rząd nie zawarł w APK informacji dot. m.in. planowanego zadłużenia zagranicznego.

Jest to ważny aspekt finansów naszego kraju, ponieważ im wyższe jest zadłużenie zagraniczne, tym bardziej uzależniony jest dług Polski i stabilność finansowa od globalnych nastrojów i "widzimisię" inwestorów z całego świata. Przez lata agencje ratingowe wytykały kolejnym polskim rządom zbyt wysoki poziom zagranicznego zadłużenia z rekomendacją jego redukcji. Rząd PiS ma na tej niwie spory sukces.

Na koniec 2021 r. udział długu w walutach obcych w długu Skarbu Państwa wyniósł 23,3 proc. i był niższy wobec 2020 r. o 0,8 pkt. proc. Według ostatnich danych za luty tego roku udział ten wyniósł 22,8 proc. Dla przykładu w 2016 r. poziom długu zagranicznego sięgał 34,4 proc. Spadek jest więc wyraźny.

I w tym momencie robi się problem. Gdyż co roku rząd, przygotowując dla unijnych urzędników Aktualizację Planu Konwergencji, publikował założenia poziomu długu zagranicznego naszego kraju. Tak było w 2016 r., 2017 r., 2018 r., 2019 r. i 2021 r. Jedynie w 2020 r. nie publikował tych danych, gdyż zaraz po wybuchu pandemii zupełnie zrezygnowano z klasycznego APK i przedstawiono tylko szczątkowe prognozy.

Co ciekawe, w tym roku Ministerstwo Finansów również nie opublikowało klasycznej wersji APK ze ścieżką długu zagranicznego. Przedstawiło jedynie bardzo okrojoną wersję.

"Zastanawiające. Z planu finansów publicznych zniknęły bardzo ważne dane o długu, które zawsze były publikowane, obecna tablica (ta po lewej) bardzo okrojona i nie ma danych o planowanym długu zagranicznym. Dlaczego? Bo zapewne rośnie" - pisze na Twitterze Sławomir Dudek, ekonomista FOR.

Co się stało? Z kręgów rządowych słyszymy, że dla PiS jest to bardzo niewygodna kwestia. - Dla PiS to szczególnie trudne. Partia szła do wyborów z suwerennością na ustach i teraz musiałaby się prosić zagranicy o pieniądze na swoje programy. Prawicowa partia musi więc uzależnić nas od innych krajów. To politycznie nie do obrony - słyszymy.

Dlaczego MF nie zdecydował się na publikację tej ścieżki? Nie wiem, ale sytuacja na rynku obligacji jest coraz bardziej wymagająca - dodaje.

Jak już pisaliśmy na money.pl, to bardzo zły moment na zadłużanie się Polski, bo obligacje skarbowe, jak i innych krajów, szybko tracą na wartości (czyli rosną ich rentowności). Dla przykładu dziesięcioletnie papiery dłużne Polski oprocentowane są w piątek na poziomie ok. 6,34. W ciągu roku staniały więc o ponad 270 proc. Mikołaj Raczyński z Noble Funds TFI wyjaśniał w rozmowie z money.pl, że napięcia na rynku długu wynikają ze sprzężenia dwóch czynników:

• stale rosnących oczekiwań na podwyżki stóp procentowych (globalnie oraz w Polsce);
• decyzji rządu, który w takim otoczeniu istotnie zwiększa deficyt budżetowy do 4,3 proc. PKB.

Obligacji do wyemitowania na rynku będzie więc coraz więcej. Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP, mówił w programie "Money. To się liczy", że Polska w najbliższych trzech latach będzie musiała pozyskać z rynku obligacji brutto bilion złotych finansowania.

Zdaniem Sobolewskiego przez kumulację zaplanowanych wydatków, zapchany krajowy rynek obligacji oraz zły sentyment globalny MF może mieć poważny problem z zachęceniem inwestorów do wydawania swoich pieniędzy.

To według niego doprowadzi do wzrostu zadłużenia zagranicznego, choć rząd na razie na ten temat milczy.

Resort już wcześniej informował, że zamierza wyemitować obligacje w euro. Spotykał się z inwestorami z Niemiec i Austrii. Kilka miesięcy temu uplasował także obligacje denominowane w chińskim juanie.

Na pytanie money.pl o szacunki udziału długu w walutach obcych w długu Skarbu Państwa, MF odsyła nas do "Strategii zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2022-2025".

Strategia zakłada utrzymanie udziału długu nominowanego w walutach obcych w długu Skarbu Państwa na poziomie poniżej 25 proc. W przedstawionym w Strategii scenariuszu bazowym przyjęto systematyczne obniżanie tego udziału w kolejnych latach, do 17,8 proc. w 2025 r. - pisze do nas biuro prasowe resortu finansów.

Problem w tym, że to strategia, która została opublikowana we wrześniu 2021 r. To czas, kiedy inflacja nad Wisłą wynosiła 5,9 proc., a prezes NBP, prof. Adam Glapiński, przekonywał, że podwyżka stóp procentowych byłaby szkolnym błędem. Słowem, dokument ten całkowicie się zdezaktualizował.

Kiedy więc możemy liczyć na najświeższe szacunki w tym zakresie? "Dane dotyczące planowanego udziału długu denominowanego w walutach obcych znajdują się w ogólnodostępnej publikacji pt. Strategia zarządzania długiem publicznym na lata 2022-2025. Kolejne prognozy pojawią się wraz z aktualizacją strategii, co prawdopodobnie będzie miało miejsce wraz z przyjęciem przez rząd ustawy budżetowej na rok 2023" - kończy Ministerstwo Finansów.

Damian Szymański, zastępca redaktora naczelnego money.pl