Sądny dzień dla frankowiczów. Za chwilę wszystko będzie jasne

W czwartek zapadanie bardzo ważne dla frankowiczów i banków orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ws. wzajemnych rozliczeń po unieważnieniu umowy kredytowej zawierającej nieuczciwe postanowienia. Kolejny wyrok ma odpowiedzieć na pytanie, czy klienci będą uzyskiwać sądowe zezwolenie na niespłacanie rat kredytu po wniesieniu pozwu.

Marcin Murzyński: Dlaczego 15 czerwca będzie kolejną datą ważną dla kredytobiorców frankowych?

Magdalena Pledziewicz, radca prawny, Pledziewicz Kancelaria: Tego dnia Trybunał Sprawiedliwości UE wyda wyroki w sprawie dwóch zapytań na tle kredytów frankowych. Chodzi o sprawy dot. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału i udzielenia sądownych zezwoleń na wstrzymanie spłaty rat.

Wszyscy czekamy na wyrok w sprawie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału i odpowiedzi na pytanie, czy banki mogą żądać od klientów po unieważnieniu umowy frankowej większej ilości pieniędzy, niż im pożyczyły. A czego dotyczyć ma drugi wyrok? Czy będzie miał równie doniosły skutek, jak ten w sprawie kapitału?

Wyrok ws. korzystania z kapitału odpowie nam na pytanie, ile ostatecznie klient będzie musiał zwrócić pieniędzy bankowi po unieważnieniu umowy kredytu – czyli kwestii bardzo istotnej, ale przyszłościowej. Z kolei wyrok w naszej sprawie będzie miał fundamentalny wpływ na to, czy klienci będą uzyskiwać sądowe zezwolenie na niespłacanie rat kredytu po wniesieniu pozwu.

Obecnie nie ma co do tego zgodności między sędziami? Czy ktoś ma jeszcze co do tego wątpliwości?

Niestety tak jest. Faktycznie dużo sędziów pozwala klientom banków po złożeniu pozwu na zaprzestanie spłaty dalszych rat. Nie jest to jednak reguła. Na próbce prowadzonych przez naszą kancelarię spraw, mogę powiedzieć, że są Sądy Okręgowe, które nie udzielają zabezpieczeń, podczas gdy inne z ich udzielają. Bywa również, że zabezpieczenie jest udzielane dopiero po zażaleniu na jego odmowę. Gorsze są jednak sytuacje, gdy klient uzyska zabezpieczenie i zaprzestanie spłaty rat, a na skutek zażalenia banku decyzja taka jest przez sąd cofnięta. Mamy zdecydowanie chaos i brak spójności.

To jest szczególnie istotne dziś, gdy od kilku tygodni klienci frankowi nie mogą już kierować spraw w większości do Warszawy, bo ich pozwy muszą trafiać do sądów właściwych dla ich miejsca zamieszkania.

Czyli jeśli TSUE odpowie korzystnie dla kredytobiorców na pytanie dotyczące zabezpieczenia ich spłat, sądy nie będą już mogły odmawiać zawieszenia płatności rat?

Tak, dokładnie. Pytanie Sądu Okręgowego w Warszawie dotyczy tego, czy sąd może odmówić zabezpieczenia roszczenia klienta banku, z uwagi na to, że kondycja banku jest dobra, czy też z uwagi na konieczność rozliczenia się z bankiem z wypłaconej tytułem kredytu kwoty. Są to dwa główne powody, które sędziowie przytaczają dla uzasadnienia odmowy zawieszenia spłat.

Czy oznacza to, że nawet klient, który nie spłacił do banku otrzymanego kapitału, będzie mógł uzyskać zabezpieczenie?

Owszem. W pytaniu zadanym przez Sąd Okręgowy w Warszawie jasno zostało wskazane, że chodzi również o sprawy, w których klienci nie spłacili jeszcze do banku takiej kwoty, jaką otrzymali tytułem kredytu, czyli potocznie mówiąc – mają jeszcze niedopłatę na kapitale. Oznacza to, że jeśli wyrok będzie pozytywny, sądy w Polsce nie będą już miały podstaw do odmawiania zawieszania rat. Oczywiście jeśli w umowie znajdą się klauzule niedozwolone.

To jest raczej przesądzone?

Znalezienie klauzul niedozwolonych w umowach frankowych jest dla prawników tak proste, że mogę zaryzykować stwierdzenie, że niemal wszystkie pozwy kierowane są w sprawach, w których te klauzule występują. Na obecnym etapie spraw frankowych większość sędziów jest w stanie już po pobieżnym przejrzeniu umowy kredytowej te niedozwolone zapisy wyłapać.

Sprawa prowadzona przez waszą kancelarię, której ma dotyczyć nadchodzący wyrok TSUE, dotyczy klientów Getin Noble Banku. Czy w jakiś sposób pomoże to klientom w odzyskaniu wpłaconych do tego banku środków? Jak wiemy skierowany już jest wniosek o ogłoszenie jego upadłości.

Przede wszystkim trzeba podkreślić, że dla sądu warszawskiego raczej bez znaczenia było, że sprawa dotyczy akurat Getin Noble Banku. Pytanie jest ogólne i odpowiedź Trybunału będzie miała zastosowanie w sprawach wszystkich banków.

Sprawa Getin’u pokazuje nam jednak, jak ważne jest to, aby klienci mogli takie zabezpieczenie uzyskać. Obecnie, aby odzyskać od banku nadpłacone kwoty po unieważnieniu umowy, konieczne będzie wpisanie się na listę wierzycieli. W praktyce bardzo możliwe, że nie wystarczy środków na zaspokojenie wszystkich roszczeń. Właśnie takich sytuacji chcielibyśmy w przyszłości uniknąć.

Jako pełnomocnik klientów w tej sprawie jakiego rozstrzygnięcia się pani spodziewa?

Trudno wyrokować, szczególnie w sytuacji, gdy TSUE nie przeprowadziło wcześniej rozprawy. Postępowanie ograniczyło się do wymiany pism procesowych zawierających stanowiska prawne. Sąd zadający pytanie wyraził stanowisko, że zabezpieczeń powinno udzielać się w każdej sprawie frankowej, niezależnie od sytuacji ekonomicznej banku, czy kwoty, którą klient musi jeszcze bankowi zwrócić. Także mamy wsparcie sądu, który zadał pytanie.

Do tej pory orzecznictwo TSUE było bardzo korzystne dla kredytobiorców. Czy będzie tak również w tej sprawie? Pozostaje nam tylko czekać do 15 czerwca.

Marcin Murzyński, ekonomista, ekspert ds. kredytów w Pledziewicz Kancelaria