Polska złożyła wniosek o unijną klauzulę wyjścia. Chodzi o wydatki na obronność

19 marca Komisja Europejska w komunikacie zachęciła państwa członkowskie do skoordynowanego użycia krajowej klauzuli wyjścia (national escape clause – NEC) ze względu na wyjątkowe okoliczności, jakimi są agresja Rosji na Ukrainę i pogarszające się środowisko bezpieczeństwa. Powinno to - w opinii KE - pozwolić na osiągnięcie przez państwa Unii Europejskiej trwale wyższych wydatków obronnych przy zachowaniu w średnim okresie stabilnych finansów publicznych - tłumaczy Ministerstwo Finansów.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Resort informuje, że krajowa klauzula umożliwia odejście od rekomendowanej przez Radę Ecofin ścieżki wydatków do wysokości przyrostu wydatków na obronność w stosunku do sytuacji przed wojną w Ukrainie, jednak nie więcej niż 1,5 proc. PKB.

Zgodnie z szacunkami przyrost wydatków obronnych według unijnej definicji COFOG (Klasyfikacja wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych według funkcji) w Polsce, w porównaniu do 2021 r., wyniesie w latach 2024-25 odpowiednio 1,1 proc. PKB i 1,3 proc. PKB. Również w kolejnych latach obowiązywania klauzuli wydatki na obronność w Polsce będą kształtować się na poziomie istotnie wyższym niż w roku 2021.

Komisja Europejska poinformowała w środę, że otrzymała wniosek Polski o uruchomienie klauzuli wyjścia ze stosowania reguł wydatkowych. Takie rozwiązanie ma dać krajom unijnym możliwość zwiększenia wydatków na obronność. Oprócz Polski podobny wniosek złożyły już Niemcy, Grecja, Łotwa i Estonia.

Zgodnie z regułami fiskalnymi deficyt państw członkowskich w ich budżetach nie może przekraczać 3 proc. PKB, a zadłużenie nie może wynosić więcej niż 60 proc.

W 2024 roku Polska wydała na obronność około 135 mld zł, co stanowiło nieco mniej niż 4 proc. PKB. Była to rekordowa suma w historii III RP, a ponad 40 proc. tej kwoty przeznaczono na nowe uzbrojenie i inwestycje infrastrukturalne dla Wojska Polskiego.

Budżet MON wyniósł po zmianach 115,6 mld zł, z czego 99,91 proc. udało się zrealizować. Pozostałe środki pochodziły z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. W 2025 roku planowane wydatki wzrosną do 4,7 proc. PKB (ok. 190 mld zł), a w 2026 roku przekroczą 5 proc. PKB.

Od czasu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku, Polska zwiększyła wydatki na obronność z 2,4 proc. PKB do 4,7 proc. w 2025 roku, co oznacza ponad dwukrotny wzrost w ujęciu realnym.