Zamieszanie po alarmie wiceministra. "Ziemniaki nie są problemem"

Choć wciąż nie jest pewne, kto w nowym rządzie obejmie resort rolnictwa, to już od dawna wiadomo, z jak pokaźnym nawałem problemów będzie musiał się zmierzyć.

Czołowe miejsce w zestawieniu spraw do załatwienia "na już" wydaje się zajmować naprawa napiętych relacji z Ukrainą, u podstaw których leży nagłośniony wiosną tego roku kryzys zbożowy, ale nie tylko.

Po problemie z ziarnem, drobiem, spirytusem, miodem i malinami, dość nieoczekiwanie na pierwszy plan wysunął się temat ziemniaków, które są importowane z Ukrainy do Polski rzekomo w nadmiarze. Taką informację podał w poniedziałek w Luksemburgu po zakończeniu pierwszego dnia Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa polski wiceminister rolnictwa Krzysztof Ciecióra.

- Mamy świadomość tego, że sytuacja na Ukrainie jest trudna. Natomiast warto podkreślić, że tranzyt chociażby przez Polskę jest rekordowy, jeśli chodzi o zboże z Ukrainy - zaznaczył.

Natomiast my mamy problem z kolejnymi produktami spożywczymi, które w nadmiarowym stopniu wchodzą na nasz rynek. Teraz chociażby pojawia się problem z ziemniakiem, który jest ściągany z Ukrainy. Mamy ogromne obawy, czy to nie będą kolejne symptomy destabilizacji naszego rynku - dodał sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Próbując ustalić, czy faktycznie polskim rolnikom grozi powtórka z wiosennej zapaści, poprosiliśmy o komentarz szefa MRiRW Roberta Telusa. W odpowiedzi usłyszeliśmy, że alarm wszczęty przez wiceministra Cieciórę jest nieuzasadniony. - Ziemniaki nie są problemem. Wiceminister stwierdził tak na podstawie rozmów z rolnikami. Rolnicy mówią nam wiele rzeczy, ale po późniejszej weryfikacji tych słów okazuje się, że są to nieprawdziwe informacje - przekonuje Telus.

- Każdy liczący się dla Polski produkt rolny: zboże, rzepak, cukier czy owoce miękkie, będzie problemem w kontekście potencjału ukraińskiego rynku rolnego. Ziemniaki też zaliczają się do tej grupy. Bez uregulowania sprawy na poziomie unijnym każdy taki produkt będzie dla nas problemem - uważa Artur Balazs, minister rolnictwa w latach 1999-2001.

Zdaniem byłego polityka problemem są personalia. - Janusz Wojciechowski (komisarz UE ds. rolnictwa - przyp. red.) od początku nie interweniował, nie uświadomił Komisji Europejskiej konsekwencji otwarcia unijnego rynku na produkty z Ukrainy. Nie miał odpowiedniej wiedzy, kwalifikacji i wizji - twierdzi Balazs.

O tym, że jednym z pierwszych kroków nowego premiera powinno być wystąpienie o zmianę komisarza ds. rolnictwa, mówił w rozmowie z money.pl poseł-elekt, polityk Polskiego Stronnictwa Ludowego Marek Sawicki. To jednak może nie być takie proste.

W mojej ocenie po wyborach parlamentarnych w Polsce w Brukseli powinno panować większe zrozumienie naszej sytuacji. Pytanie, jak komisarz Wojciechowski się w tym odnajdzie. Nie wydaje mi się, żeby wymiana na tym stanowisku była możliwa, tym bardziej że kadencja komisarza dobiega końca (zakończy się w 2024 r. - przyp. red.). Osobiście nie znam sytuacji, w których się to udawało. Ta procedura nie jest tak prosta i szybka - tłumaczy Balazs.

Eksperci są zgodni co do jednego: konkurencja między ukraińskimi a polskimi rolnikami jest nieuczciwa. Zwracają uwagę, że trudno o inną ocenę sytuacji w obliczu braku konieczności spełnienia wyśrubowanych unijnych norm jakościowych przez ukraińskie produkty. - Produkcja w Ukrainie jest dużo tańsza, ponieważ nie ma aż tak dużych ograniczeń. Dla Polski będzie to stałym problemem - twierdzi Balazs.

Na pytanie o niespodzianki, które mogą czekać producentów rolnych w najbliższych miesiącach, były minister wskazuje na ukraiński drób, którego nadmiar znów może zdestabilizować polski rynek. Branża podnosiła alarm w tej sprawie już w kwietniu.

- My musimy dostosować się do norm rynku unijnego, a drobiarze w Ukrainie - nie. Konkurencja może być dla nas bardzo boląca - mówi nam Balazs.

Telenowela z "zalewaniem" Polski przez kolejne ukraińskie produkty w roli głównej zdaje się nie mieć końca. - To skończy się wtedy, kiedy wyczerpie się pula produktów wytwarzanych w Ukrainie - mówi z przekąsem Marcin Sobczuk, prezes Zamojskiego Towarzystwa Rolniczego, członek Stowarzyszenia Oszukana Wieś.

- Zaczęło się od zboża, ale przecież nasi sąsiedzi produkują też mleko, mięso, warzywa. I to wszystko będzie nas "zalewało", bo nie da się wygrać z kimś, kto produkuje w standardzie nieunijnym - podkreśla w rozmowie z money.pl. Sobczuk ma nadzieję na reakcję konsumentów. Dopytywany, na czym miałaby ona polegać, zawraca uwagę na kwestię wyboru produktów z odpowiednim oznaczeniem.

- Ukraina jest już na jednolitym rynku UE w pełni obecna. Potencjał produkcyjny tego kraju przerasta po wielokroć jego możliwości konsumpcyjne. Trudno się dziwić władzom w Kijowie. Jeśli mogą coś sprzedać w Unii Europejskiej i przewieść to kanałem o długości 200 km zamiast 2000 km, to jest to dla nich bardziej opłacalne - podsumowuje Marek Sawicki z PSL.

Przypomnijmy: zakaz importu z Ukrainy pszenicy, kukurydzy, rzepaku i słonecznika do Bułgarii, Węgier, Polski, Rumunii i Słowacji został wprowadzony przez Komisję Europejską na początku maja. Początkowo ograniczenia obowiązywały do 5 czerwca, a następnie zostały przedłużone do połowy września. KE nie zdecydowała się na dalsze ograniczanie importu.

Decyzji sprzeciwiła się m.in. Polska. Dzień później w życie weszło rozporządzenie ws. bezterminowego zakazu przywozu do naszego kraju ukraińskich produktów rolnych. Decyzje o jednostronnym przedłużeniu ograniczeń importowych podjęły również rządy Węgier, Słowacji i Rumunii.

W odpowiedzi władze w Kijowie poinformowały o złożeniu skargi do Światowej Organizacji Handlu na Polskę, Węgry i Słowację. Ponadto wiceminister gospodarki Ukrainy Taras Kaczka przekazał w wywiadzie dla "Rzeczpospolitej", że Kijów planuje wprowadzenie embarga na polską cebulę, pomidory, kapustę i jabłka. Niedługo później w rozmowie z RMF FM wycofał się z tej zapowiedzi, mówiąc, że "to ostatni punkt w planie działań" władz Ukrainy. Zapewnił, że priorytetem jest rozwiązanie problemu na drodze dialogu.

5 października wiceminister Kaczka przekazał w Brukseli, że Kijów zawiesił skargę do WTO przeciwko Polsce. Zapewnił, że stronie ukraińskiej zależy na znalezieniu "konstruktywnej decyzji w ramach całej Unii Europejskiej".

Eksperci twierdzą, że atrakcyjnym kierunkiem dla Kijowa mogą być Niemcy, z którymi relacje byłyby pozbawione niepotrzebnych emocji. - Jest ryzyko, że taki zwrot nastąpi. Ukraina musi pamiętać o historii, o tym, jak Niemcy podchodziły do kwestii rosyjskiej napaści jeszcze półtora roku temu. W ogóle problemem ukraińskich elit jest traktowanie biznesu bez kontekstu polityczno-historyczno-społecznego. Nagle ma się okazać, że Niemcy będą beneficjentami inwestowania w Ukrainie mimo bierności na początku wojny? - zastanawiał się w rozmowie z money.pl Oleg Dubisz, wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej (PUIG).

Paweł Gospodarczyk, dziennikarz money.pl