To Donald Tusk "sfinalizował zakup" Airbusów dla LOT-u? "Pławi się w sukcesie firmy"

Szef rządu pytany był w środę o konkrety, które jego rząd jest w stanie obiecać Polakom i zrealizować, tak jak PiS doprowadził do obniżenia wieku emerytalnego czy uruchomienia programu Rodzina 500 plus. Odwołał się do tego, że PiS obiecywał powstanie elektrowni jądrowej, a to jego rząd ją buduje. Stwierdził, że jedynym, "co PiS tak naprawdę zrobił", jest słynny przekop Mierzei Wiślanej.

W połowie czerwca Polskie Linie Lotnicze LOT ogłosiły, że dostawcą samolotów floty regionalnej będzie Airbus. Polski przewoźnik zamówi u niego 44 samoloty Airbus A220 w dwóch wariantach, z opcją na kolejne 40. Zastąpią one obecnie eksploatowane samoloty Embraera, który również ubiegał się o ten kontrakt. To przełomowy kontrakt, bo Airbus od lat zabiegał o zamówienie od LOT-u, który dotychczas polegał na samolotach Boeinga i Embraera.

Kilka tygodni temu Dorota Dmuchowska, członek zarządu PLL LOT ds. operacyjnych, w rozmowie z money.pl pytana była, czy rząd angażował się w proces wyboru oraz czy czynniki geopolityczne miały tu znaczący wpływ.

- Nie. Pracowaliśmy w oparciu o dane i liczby, posługując się modelem ekonomicznym. To był nasz wyznacznik. Obie firmy bardzo długo, przysłowiowo, szły łeb w łeb. Jako firma nie czuliśmy żadnej presji z zewnątrz i podjęliśmy decyzję w oparciu o wyniki naszych analiz - mówiła Dmuchowska w rozmowie z nami.

O komentarz do środowej wypowiedzi premiera Donalda Tuska poprosiliśmy Polskie Linie Lotnicze LOT, pytając o udział szefa rządu w procesie zakupowym i wpływie na jego wynik.

"Decyzja o zakupie samolotów Airbus była decyzją opartą o analizy ekonomiczne i porównanie korzyści, jakie LOT mógłby odnieść decydując się na wybór poszczególnych oferentów. Należy przy tym zaznaczyć, że LOT jako strategiczny, narodowy przewoźnik w swej działalności na bieżąco korzysta ze wsparcia dyplomatycznego i operacyjnego struktur państwa - ma ono fundamentalne znaczenie w sytuacjach przełomowych dla naszej linii lotniczej, a do takich zalicza się zakup nowej floty" - pisze biuro prasowe PLL LOT w odpowiedzi na pytania money.pl.

Niemal identycznie brzmiącej odpowiedzi na nasze pytania kilka minut wcześniej udzieliło Centrum Informacyjne Rządu.

- Mamy do czynienia z ciekawą sytuacją, w której LOT na wszelkie sposoby zapewnia, że wybór był w pełni merytoryczny i pozbawiony jakichkolwiek politycznych nacisków, a z drugiej sam pan premier mówi w telewizji, że to on osobiście musiał przerwać rzekomy łańcuch niemożności - mówi money.pl Maciej Wilk, były członek zarządu ds. operacyjnych w PLL LOT, obecnie prezes kanadyjskich linii Flair i szef stowarzyszenia "Tak dla CPK".

Wcześniej w poście opublikowanym w mediach społecznościowych Wilk zestawił środową wypowiedź premiera z jego innymi słowami sprzed 12 lat. W 2013 r. Donald Tusk, podczas drugiej kadencji w fotelu szefa rządu, mówił o możliwej sprzedaży Polskich Linii Lotniczych LOT.

- Najwyższy czas zerwać z doktryną, że LOT to jest firma, którą należy ratować za wszelką cenę, niezależnie od realiów, tylko dlatego, że nazywa się LOT i ma piękna tradycję - stwierdził wówczas Donald Tusk. Słowa te są mu wypominane do dzisiaj.

Był to czas, gdy LOT ubiegał się o pomoc publiczną. Otrzymał ją w wysokości 423 mln zł. Później otrzymał też zgodę na drugą, nieco niższą transzę, ale już z niej nie skorzystał w związku z poprawą sytuacji finansowej. Konieczna była jednak restrukturyzacja, obejmująca m.in. zwolnienia grupowe, odpłatny catering czy wycofanie części samolotów z floty. Po kilku latach NIK oceniła, że "pomoc publiczna uratowała spółkę przed upadłością".

Podobnego zdania jest Dominik Sipiński, ekspert rynku lotniczego z ch-aviation. Obecna strategia LOT-u na lata 2024-2028 została zaprezentowana w październiku 2023 r., jeszcze za rządów Zjednoczonej Prawicy. Dopiero teraz ma zostać zaktualizowana.

- Lotnictwo jest politycznie chwytliwe i politycy lubią się chwalić samolotami lub traktować je jako kartę przetargową. Dobrze to teraz widać podczas negocjacji handlowych różnych państw ze Stanami Zjednoczonymi. Jednak w krajach o odpowiedzialnej polityce nadzoru właścicielskiego to nie premierzy finalizują zamówienia - podkreśla Sipiński.

- To, że trzeba powiększyć flotę było wiadomo już za poprzedniego rządu, kiedy LOT przedstawiał swoją strategię. Skala zakupów była jednak mniejsza, bo gdzieś te samoloty trzeba zaparkować. I z jednej strony termin uruchomienia CPK był mocno życzeniowy, a z drugiej - zablokowano niezbędne do czasu startu nowego lotniska zwiększenie przepustowości Okęcia - ocenia Adrian Furgalski, prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR, w odpowiedzi na pytania money.pl.

Flota Polskich Linii Lotniczych LOT liczy dziś 86 samolotów. Z danych ch-aviation.com dla money.pl wynika, że ich średni wiek to 12,8 lat. Trasy transkontynentalne obsługuje 15 Boeingów 787 Dreamliner , a połączenia średniego zasięgu - 24 maszyny z rodziny B737. Najwięcej jest samolotów regionalnych wyprodukowanych przez Embraera - 47. To właśnie one w najbliższych latach sukcesywnie będą wymieniane na nowe Airbusy A220-100 i A220-300.

Z udostępnionej money.pl szczegółowej prezentacji, którą przedstawiono posłom z sejmowej Komisji Infrastruktury, wyłania się plan zakupów polskiego przewoźnika na najbliższe 10 lat. Już w 2030 r. flota LOT-u ma wzrosnąć łącznie do 125 samolotów, a pięć lat później - podwoić się z obecnych 86 do 179 maszyn.

Marcin Walków, dziennikarz i wydawca money.pl