Oto najdłuższe tunele kolejowe w Polsce. Większość pamięta zabory. Ale to się zmieni

Po latach intensywnego rozwoju infrastruktury drogowej przyszedł czas na modernizację i rozbudowę sieci kolejowej w Polsce. A że ta przez lata była zaniedbywana, pokazuje na przykład ranking 10 najdłuższych tuneli, zarządzanych przez PKP PLK. Większość z nich, i to zdecydowana, została wybudowana w XIX w., ewentualnie na początku XX w., chociaż pierwsze miejsce to budowa z ostatnich kilkunastu lat.

Na pierwszym miejscu rankingu, który dla money.pl przygotował zarządca infrastruktury kolejowej w Polsce, znajduje się tunel z 2016 r. prowadzący do podziemnej stacji Łódź Fabryczna od strony Widzewa o długości 1721 m (linia nr 17). Maksymalna prędkość, jak w nim obowiązuje, to 100 km na godz.

Numer jeden na liście powstał w ramach inwestycji, której celem było zastąpienie starego dworca w centrum miasta nowoczesnym, aby nadawał się do obsługi wzmożonego ruchu pasażerskiego po uruchomieniu tunelu średnicowego do stacji Łódź Kaliska i Żabieniec (o czym dalej).

Drugie miejsce zestawienia to pierwsza z "pamiątek" po zaborach na liście. Mowa o tunelu kolejowym pod masywem Małego Wołowca na linii nr 286. Zlokalizowany jest w powiecie wałbrzyskim (województwo dolnośląskie), a powstał w ramach przedłużania Śląskiej Kolei Górskiej.

Są tam dwie nitki. Pierwsza, którą otwarto w 1880 r., jest nieczynna. Funkcjonujące i wyremontowane w ostatnich latach połączenie udostępniono do użytku w 1912 r. Jego długość to 1603 m, co czyni go najdłuższym tunelem kolejowym w Polsce. To jednak nie koniec. Miejsce na tory wydrążono w skale granitowej, przez co pod Małym Wołowcem jest najdłuższy skalnym tego typu obiektem w kraju. Maksymalna prędkość w tym miejscu to 60 km na godz.

Trzecie miejsce w rankingu to okres dwudziestolecia międzywojennego oraz jedna z istotniejszych inwestycji transportowych II Rzeczpospolitej — tunel średnicowy w Warszawie na linii nr 2. Otwarto go w 1933 r., a zmodernizowano w XXI w.

Można znaleźć różne informacje dotyczące tego, jak długi jest stołeczny tunel średnicowy. Dlatego, że tak naprawdę stanowią go dwa podziemne połączenia, jak wyjaśnia w rozmowie z money.pl Rafał Wilgusiak z zespołu prasowego PKP PLK.

- Na tunel średnicowy w Warszawie o długości ok. 2,3 km składa się: tunel na odcinku Warszawa Ochota - Warszawa Centralna (o długości 304,6 m), podziemna stacja Warszawa Centralna oraz tunel na odcinku Warszawa Centralna - Warszawa Powiśle (o długości 1527,3 m) - wymienia Wilgusiak.

Trzecim najdłuższym tunelem w Polsce jest ten mierzący ponad 1,5 km, gdzie pociągi mogą jechać maksymalnie 80 km na godz.

Tuż za podium rankingu jest tunel pod Świerkową Kopą w Górach Sowich na linii nr 286, gdzie maksymalną prędkością jest 100 km na godz. Wracamy zatem na Dolny Śląsk w czasach zaborów, a konkretnie do dzisiejszej gminy Nowa Ruda.

Królewski Pruski Zarząd Kolei (niem. Königlich Preußische Eisenbahn-Verwaltung) oddał tunel świerczyński do użytku w 1880 r. PKP PLK podaje, że długi jest na 1168 m.

Piąte miejsce zajmuje ostatnia w zestawieniu infrastruktura z XXI w., oddana do użytku tuż przed mistrzostwami w piłkę nożną Euro 2012. Chodzi o tunel w obrębie Lotniska Chopina w Warszawie, prowadzący do stacji Okęcie (linia nr 440). PKP PLK w rankingu wskazuje na fragment, który mierzy 1042 m, gdzie dozwolona prędkość dla pociągów to 60 km na godz.

Szóste miejsce to słynny tunel pod Białą Górą w gminie Charsznica (Małopolska), a dokładniej - zespół dwóch tuneli, które powstały w latach 1882-1885 oraz 1910-1912. Jeden ma blisko 766 m, a drugi ok. 746 m, więc de facto zajmują w zestawieniu miejsca nr 6 i 7, ale żeby nie mnożyć bytów, traktujemy je jako jeden. Po modernizacji w 2013 r. maksymalna prędkość w tym miejscu to 110 km na godz.

Z ciekawostek związanych z tą infrastrukturą, która znajduje się na linii kolejowej nr 8 Warszawa Zachodnia - Kraków Główny, można wspomnieć np., że tunele wykonano na terenie tzw. Królestwa Kongresowego, kontrolowanego przez Cesarstwo Rosyjskie. W 1912 r. pierwszy otrzymał imię po inspektorze dróg żelaznych Ferdynandzie Rydzewskim, a drugi po polskim finansiście i naczelnym szefie kolei, zwanym też "królem kolei żelaznych" - Janie Blochu.

Siódmy najdłuższy tunel kolejowy w Polsce znaleźć można na Śląsku. Jego długość to 727,33 m, jak podaje PKP PLK. Mowa o obiekcie w Rydułtowach (powiat wodzisławski) na dzisiejszej linii nr 140, który oddawano etapami w latach 50. XIX w. Obowiązuje w nim ograniczenie prędkości do 70 km na godz.

Ósme miejsce to znów obiekt inżynieryjny na Dolnym Śląsku - w miejscowości

Kulin Kłodzki na linii nr 309. Tunel pod górą Grodziec, o którym mowa, otwarto w 1905 r. PKP PLK podaje, że jego długość to 577 m. Pociągi mogą nim jechać z prędkością maksymalnie 60 km na godz.

Przedostatnią lokatę w rankingu zajmuje tunel w Żegiestowie (woj. małopolskie), na linii nr 96, czy też trasie między Polską a Słowacją. Obiekt o długości 513 m otwarto w 1873 r., ale we wrześniu 1939 r. (jak wiele innych) wysadziło Wojsko Polskie. Po wojnie został odbudowany oraz zmodernizowany. Obowiązuje w nim ograniczenie do 60 km na godz.

Miejsce 10. to tunel pod górą Sajdak w Górach Wałbrzyskich na Dolnym Śląsku. To część linii kolejowej nr 286 z Kłodzka do Wałbrzycha. To tak naprawdę dwa tunele o długości 378 m. Jeden otwarto w 1880 r., a drugi w 1912 r. Pociągi muszą tutaj zwalniać co najmniej do 60 km na godz.

Wraz z odblokowaniem Krajowego Planu Odbudowy, ruszyły wielomilionowe inwestycje PKP PLK. Wystarczy spojrzeć na projekty, które są w realizacji albo na etapie wyboru wykonawcy, aby zobaczyć, że ranking najdłuższych tuneli znacząco się zmieni na korzyść obiektów zbudowanych w III RP.

Szturmem pierwsze dwa miejsca rankingu zdobędą na przełomie dekad dwa tunele w ramach projektu Podłęże - Piekiełko, który ma skrócić czas przejazdu pomiędzy Krakowem a Nowym Sączem do ok. godziny (w przypadku najszybszego połączenia), a pomiędzy stolicą Małopolski a Zakopanem do 90-100 minut.

Po realizacji inwestycji pierwsze miejsce w rankingu zajmie tunel na linii 104 Tymbark - Szczyrzyc, który mierzyć będzie 3,82 km. PKP PLK jest na etapie wyboru wykonawcy. Do przetargu wpłynęły trzy oferty, które opiewają na kwoty od 1,92 mld zł brutto do 2,17 mld zł brutto. Z rozstrzygnięciem nie powinno być problemu, ponieważ zaplanowany budżet zadania to 2,64 mld zł.

Drugie miejsce zajmie natomiast tunel od miejscowości Męcina do Mordarki (3,75 km). W ostatni dzień marca ruszyło drążenie nitki ewakuacyjnej. - Na trasie Podłęże - Piekiełko w sumie pod ziemią pociągi będą kursować w 16 tunelach o łącznej długości niemal 21 km - podsumowuje Rafał Wilgusiak z PKP PLK.

Spore zmiany "hierarchii" polskich tuneli wprowadzi też opóźniona gigainwestycja w Łodzi. Mowa o drążonym (z wielkimi problemami) połączeniu między stacjami Fabryczna i Koziny. Jeśli weźmiemy pod uwagę długość przystanków, tunel będzie mierzył 2665 m, a jeśli nie - 2365 m. Biorąc pod uwagę jeszcze cztery jednotorowe odnogi "łódzkiego metra", jak potocznie nazywana jest ta inwestycja, to w rankingu z przedwojennych obiektów zostanie jeden - pod masywem Małego Wołowca.

Jacek Losik, dziennikarz i wydawca money.pl